د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي ضیاءالدین اچکزي، د نیمروز ولایتي اتاق رئیس ښاغلي حاجي عبیدالله نورزي، د کندهار ولایتي اتاق مرستیال ښاغلي حاجي محمد داود قادري او د هېواد سویل حوزې یو شمیر سوداګرو د افغانستان اسلامي امارت رئیس الوزرا له مرستیال ښاغلي مولوي عبدالسلام حنفي سره د لیدنې په ترڅ کې، په سپین بولدک ګمرک کې د شتو ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
ښاغلي مهمند او د سویل حوزې سوداګرو سپین بولدک ګمرک کې شته ستونزې، په سوداګریزو توکو بار ګاډو ځنډیدنه یا توقف په ځانګړې توګه د هغو ګاډو توقف چې په صادراتي تازه میوو بار دي، او د هېواد سوداګرو او باغ لرونکو ته د بی شمیره زیانونو سبب ګرځي په ګوته کړې او د افغانستان اسلامي امارت له اړوندو ادارو څخه يې د یادې ستونزې حل په برخه کې د همکارۍ غوښتنه وکړه.
ښاغلي حنفي د اتاق د مشرتابه پلاوي او سوداګرو ستونزو اوریدو وروسته، د یادې ستونزې حل په برخه کې، د اسلامي امارت مشرتابه له هڅو ډاډ ورکړ او ژمنه يې وکړه، چې د اسلامي امارت اړوندو ادارو ته به لارښوونه وکړي، ترڅو یادې ستونزې ته د پای ټکی کیښودل شي.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي، د پانګه اچونې او صادراتو پراختیا ډیپارټمنټ مسؤل او یو شمیر سوداګرو د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت له معین ښاغلي مولوي صدراعظم سره د لیدنې په ترڅ کې، پاکستان ته د مڼو صادرولو په برخه کې شتو ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
څو ورځې مخکې، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پلاوي او یو شمیر سوداګرو د افغانستان لپاره د پاکستان سفیر سره په کابل کې د لیدنې په ترڅ کې، پاکستان ته د صادریدونکو مڼو ستونزو په اړه خبرې وکړې او دا چې پاکستان په افغاني مڼو خپله ګمرکي تعرفه راکمه کړي، نو د پاکستان سفارت په افغانستان کې د تولیدیدونکو مڼو دقیقې کچې په اړه د مالوماتو غوښتنه وکړ.
ښاغلي مهمند په هېواد کې د مڼو تولید موسم جریان کې، هېواد ته د بهرنیو واردیدونکو مڼو له امله د رامنځته شویو ستونزو په ځانګړې توګه، له دی امله، د پاکستان له لوري د تعرفې لوړولو یادونه وکړه او د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت له معین څخه یې وغوښتل چې په افغانستان کې د تولیدیدونکو مڼو دقیقې کچې په اړه مالومات وړاندی او دی ستونزې ته د پای ټکي کیښودو په برخه کې لازمه همکاري وکړي.
ښاغلي مهمند زیاته کړه: په افغاني مڼو د هند او پاکستان د ترجیحي تعرفو په پام کې نیولو سره، یو شمېر ګاونډي هېوادونه هڅه کوي، چې د افغان مڼو تر نامه لاندې دغو هېوادونو ته خپلې مڼې صادرې کړي او دا کار زموږ د مڼو صادراتو ته زیان رسوي. او ددی کار د مخنیوي لپاره باید په وارداتي مڼو لوړې تعرفې وضع کړی شي.
ښاغلي الکوزي د افغانستان په ګډون د سارک د غړو هېوادونو او دا چې دغه هېوادونو د یوشمېر محصولاتو پر وړاندې د موسمي تعرفو تر څنګ ترجیحي تعرفې وضع کړي مالومات وړاندی او له ګاونډیو هېوادونو څخه د مڼو پر وارداتو د لوړو موسمي تعرفو وضع کولو غوښتنه يې وکړه.
ښاغلي مولوي صدراعظم د هېواد صادریدونکو تولیدي محصولاتو څخه د ملاتړ کولو ترڅنګ، زیاته کړه "ّپروسږ کال په هېواد کې ۲۷۰ زره ټنه مڼې په هېواد کې تولید شوې وې او سږ کال تر پروسږ کال هم دغه شمیره لوړه ده"
نوموړي ژمنه وکړه، چې د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت هڅه کوي، چې په راتلونکې اونۍ کې په هېواد کې د مڼو تولید په اړه ترټولو دقیق ارقام راټول او د بهرنیو چارو وزارت سره یې شریک کړي.
سربیره پردی، د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت معین ژمنه وکړه، چې د سوداګرۍ او صنعت وزارت او د هېواد ګمرکونو سره د ګډې همکارۍ او همغږۍ په پایله کې به په یاده برخه کې کوټلي ګامونه پورته کړي. هغه د موسمي تعرفو له وضع کولو څخه ملاتړ وکړ او د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او نورو اړوندو ادارو سره يې له چين سره د سوداګرۍ د جوازونو د ثبت په برخه کې د همکارۍ ډاډ ورکړ.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خان جان الکوزي او ضیاءالدین اچکزي د افغانستان د درملیزو خدمتونو او طبي توکو اتحاديې له رئیس ښاغلي اسدالله کاکړ سره د لیدنې په ترڅ کې د دوی د شته ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
ښاغلي کاکړ او ددی اتحاديې نورو غړیو خپلې ستونزې په لاندی ډول بیان کړې:
• د درملو او طبي توکو پیر په موخه بهرنیو هېوادونو ته د پیسو په لیږد کې ستونزې
• په څلور یا شپږ میاشتو کې د مالیاتي بیلانس تصفیې ستونزې
• د بلټۍ په توګه د درملو واردولو ستونزې
• او د هغو درملو لیږد موټرونو ځنډونه چې د په مجاز لست کې ځای نه لري
او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق په مشرتابه يې غږ وکړ، چې د دوی ستونزې د افغانستان اسلامي امارت له اړونده ادارو سره شریکې او د حل لارې چارې ورته ولټوي.د نوموړې اتحاديې غړیو زیاته کړه "هغو هېوادونو ته چې درمل ځینې اخیستل کیږي، که چیرې د پیسو لیږد ستونزې یې حل نه شي، هېواد به د درملو له کمښت سره مخ شي. همدارنګه، د درملو مجاز لست له مخې یواځې ۱۶۰۰ قلمه درمل هېواد ته د واردولو وړ دي، په داسې حال کې چې په هېواد ۱۲۰۰۰ قلمه درمل په مصرف رسیږي، نو موږ غواړو چې د درملو مجاز لست باندی د تکیې پر ځای که چیرې د درملو په معیار او کیفیت باندی تاکید وشي، ښه به وي."
ښاغلي مهمند او ښاغلي خان جان الکوزي د ستونزو اوریدو وروسته وویل چې دوی پخوا تر دی هم د عامې روغتیا وزارت سره د درملو د کمښت اندیښنې شریکې کړې وي او د درملو اتحادیې له غړیو څخه وغوښتل چې خپلې ستونزې او وړاندیزونه په کتبي ډول د اتاق سره شریک کړي، ترڅو د اتاق مشرتابه يې د افغانستان اسلامي امارت اړوندو ادارو سره د شریکولو په پایله کې د حل لارې چارې ورته ولټوي.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د اتاق مدیره پلاوي پانګه اچونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د اتاق مدیره پلاوي غړي او د تیلو تخصصي کمېټې رئیس ښاغلي جان آقا صادقي او د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې د ایران سفارت سوداګریز چاروال ښاغلي سید ابراهیم حسیني سره د یوې آنلاین ناستې په ترڅ کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو اړیکو پراختیا او د تیلو سوداګرو شتو ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
ښاغلي عطايې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق ته د ښاغلي حسیني راتګ یو نیک ګام وباله او د تیلو او اوبلن ګاز واردوونکو سوداګرو شتو ستونزو، سوداګریزو اړیکو پراختیا او د ایران اسلامي جمهورت له لوري افغان تیل واردوونکو ته د لازمو آسانتیاوو برابرولو په اړه خبرې وکړې.ښاغلي حسیني د اتاق مشرتابه پلاوي څخه د دی ناستې تنظمیولو په تړاو مننه وکړه او هیله يې څرګنده کړه چې دواړه هېوادونه به د شتو فرصتونو څخه په ګټې اخیستنې سره، د سوداګریزو اړیکو پراختیا او ګډو پانګه اچونو په برخه کې بنسټیز ګامونه پورته کړي.
ښاغلي احمدیار ښاغلي حسیني ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، د ایران اسلامي جمهورت دوامداره همکاریو ستاینه وکړه او زیاته يې کړه چې د ایران څخه د تیلو ستر واردوونکي افغان سوداګر د یو لړ ستونزو سره لاس او ګریوان دي.
وروسته بیا د تیلو واردوونکو سوداګرو هر یو جان آقا صادقي، ډاکټر عزیز احمد هاتف، حاجي معراج الدین پرهیز او ډاکټر سید کریم هاشمي د تیلو او اوبلن ګاز سوداګرو ستونزو په اړه خبرې وکړې او د سوداګرۍ پراختیا په موخه، هر یو خپل نظرونه او وړاندیزونه مطرح کړل.
ښاغلي حسیني د ستونزو اوریدو وروسته، وویل "شته ستونزې د حل وړ دي، او په کابل کې د ایران سفارت تل هڅه کوي، چۍ یادو ستونزو ته د پای ټکی کیږدي."
نوموړي د تیلو او اوبلن ګاز سترو سوداګرو په پیژندلو کې د اتاق رول اړین وباله او ژمنه يې وکړه چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او د ایران اسلامي جمهوریت ترمنځ د ګډې همغږۍ په پایله کې به د افغان سوداګرو سره د تیلو تړون کولو زمینه برابره کړي.
ښاغلي حسیني په افغان پوله کې د تیلو لویې زیرمې رامینځته کول او د پایپ لاینونو له لارې د هغې نښلول هم یاد کړل، او په افغان پانګوالو یې هم غږ وکړ چې د ایران دننه په بیلابیلو سکتورونو کې پانګونه وکړي چې د ایران حکومت لخوا چمتو شوې اسانتیاوې لري.
ښاغلي سلطان محمد صافي د ایران سفارت چاروال لخوا د یادو شوو آسانتیاوو هرکلی وکړ او ټینګار یې وکړ چې افغان پانګوالو ته د آسانتیاوو په برخه کې شوې ژمنې باید یوازې شعار نه وي بلکه عملي اړخ ولري.
ښاغلي احمد یار، زیاته کړه چې د تیلو لوی سوداګر له ایران څخه د تیلو پیرود لپاره لویو تړونونو ته لیواله دي او د سفارت سوداګریز چاروال څخه یې وغوښتل چې د تیلو او اوبلن ګاز لویو تړنونو ترسره کولو زمینه برابره کړي ترڅو افغان سوداګر وکولی شی د نورو ګاونډیو هېوادونو په څیر د ایران څخه هم تیل او اوبلن ګاز وارد کړي.
ښاغلي احمديار وویل چې د تیلو سوداګر لیواله دي، چې د افغانستان-ایران په پوله کې د تیلو لویو زیرمو کې پانګونه وکړي، او یادونه یې وکړه چې دا به د خصوصي سکتور او د افغانستان اسلامي امارت ترمنځ همغږۍ ته اړتیا ولري.
د عمومي ریس ژوندلیک
غړو
د ولايتي اتاقونو خبرونه
د نړیوالې ټولنې لخوا د افغانستان د کنګل شویو پیسو خوشې کیدو په تړاو د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مطبوعاتي کنفرانس له ترسره کیدو او د سوداګرو او پانګوالو ددی دریځ څخه د ولایتي اتاقونو ملاتړ وروسته نن چهارشنبه د وږي د میاشتې په ۲۴مه نیټه د خوست ولایتي اتاق په یو رسنیز کنفرانس کې له نړیوالې ټولنې او نړیوال بانک غوښتنه وکړه چې په یاد بانک کې د افغانستان کنګل شوې پیسې بیرته په واک کې ورکړي.
په دغه ولایت کې سوداګرو، پانګوالو او د نورو اتحادیو مشرانو وویل چې افغانستان د اقتصاد له پلوه یو کمزوری هېواد دی چې د نړیوالو اقتصادي تعزیراتو سره د مقابلې وړتیا نلري.
دوی ټینګار وکړ چې اوس مهال د پیرل شوو سوداګریزو توکو ۳۰ سلنه پیسې ورکړل تادیه شوي او پاتې ۷۰ سلنه پیسې د شتو ستونزو له امله ندي ورکړل شو، او له همدې امله د دوی سوداګریز توکي د ګاونډیو هیوادونو په بندرونو کې بند دی.
دوی ټینګار درلود، چې که چیرې سوداګریز توکي، په ځانګړی توګه خام مواد او خواړه په وخت سره هیواد ته داخل نشي، خلک به له ډیرشمیر ستونزو سره مخ شي.
سوداګرو، پانګوالو او د نورو اتحادیو مشرانو له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې ژر تر ژره د افغانستان کنګل شوې پیسې آزادې کړي. دوی په د افغانستان بانک او نورو کورنیو بانکونو هم غږ وکړ چې بهرنیو هېوادونو ته د سوداګریزو توکو پیر په موخه د پیسو لیږد لپاره لاره هواره کړي.
د نړیوالې ټولنې لخوا د افغانستان د کنګل شویو پیسو خوشې کیدو په تړاو د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مطبوعاتي کنفرانس له ترسره کیدو او د سوداګرو او پانګوالو ددی دریځ څخه د ولایتي اتاقونو ملاتړ وروسته نن چهارشنبه په ننګرهار سوداګرۍ او پانګونې خونه کې سوداګرو،صنعت کارانو او کسبګرو په یو رسنیز کنفرانس کې له نړیوالې ټولنې او نړیوال بانک غوښتنه وکړه چې په یاد بانک کې د افغانستان کنګل شوې پیسې بیرته په واک کې ورکړي.
د ننګرهار سوداګرۍ خونې د مدیره هیت غړي ډاکتر مخلص احمد وویل: د نړیوالې ټولنې لخوا د افغانیو کنګل کول او سوداګریزو فعالیتونو ته د کورنیو بانکونو محدودیت د سوداګرۍ او خلکو لپاره لویه ستونزه رامینځته کړې.ښاغلي مخلص وویل: د افغانستان سوداګریزه ټولنه د نړۍ شاوخوا هیوادونو ته د پیسو په لیږد کې له یوې لویې ستونزې سره مخ ده، او د دې وضعیت دوام د هیواد په سوداګرۍ او اقتصادي فعالیتونو منفي اغیزه کولی شي.
د افغانستان د صنعت کارانو ټولنې مشر جبار ساپي وویل: که فابریکو ته خام مواد پروخت ونه رسیږې فابریکې به په ټپه ودریږې او زیات خلک به بې کاره شي.
ښاغلي ساپي وویل: که د نړیوالې ټولنې له خوا د افغانانو کنګل شوې پانګه خوشې نه شي ، په هیواد کې به د بیکارۍ کچه لوړه شي او افغانستان به د یو نه کنټرولیدونکي اقتصادي بحران سره مخ شي.یوشمیر سوداګرو او پانګوالو خپلې اندیښنې یادې کړې او وې ویل چې دامهال له ګڼو ستونزو سره مخ دي.
په کنفرانس کې یو شمیر سوداګرو او پانګوالو هم د اوسني وضعیت په اړه اندیښنه څرګنده کړه، او وی ویل چې دا مهال له دی اړخه، د ډیر شمیر ستونزو سره مخ دي.
په پای کې، د ننګرهار سوداګرو، پانګوالو او صنعت کارانو لخوا پدې اړه چمتو شوی پریکړه لیک د ننګرهار د مدیره هیئت د دارالانشا رییس ښاغلي غلام مصطفی رحیمي لخوا ولوستل شو، او په کې يې د نړیوالې ټولنې څخه د افغانستان د کنګل شوو پیسو د بیا خلاصیدو، او د افغانستان اسلامي امارت څخه يې د داخلي بانکونو ستونزو ته د پای ټکي کیښودلو غوښتنه کړې وه.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال او د حاجي ګل آغا پرواني بنسټ رئیس ښاغلي خیرالدین مایل احمدي او د نبي زاده خیریه بنسټ رئیس ښاغلي کمال نبي زاده د هېواد کویډ -۱۹ وایروس ځپلو سره د خواخوږۍ په تړاو د ازبیکستان څخه د اکسیجن پیرودل شوو ډبو له جملې څخه ۱۰۰ د کندز ولایت کویډ – ۱۹ روغتونونو ته په وړیا ډول وویشلې ترڅو ګران هېوادوال تری په وړیا ډول ګټه پورته کړي.
د کندز ولایت ښاغلي والي او د کندز عامې روغتیا ښاغلي رئیس د ښاغلي احمدي او ښاغلي نبي زاده څخه ددی پروخت مرستې په تړاو مننه وکړه او دغه مرسته يې په داسې حال کې چې، په هېواد کې د کویډ – ۱۹ ناروغان د اکسیجن کمښت سره مخ دي، اړینه او ارزښتمنه وبلله.
