د افغانستان ولسمشر جلالتماب محمد اشرف غني او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه په ارګ کې د پنج شنبه په ‏ورځ د وري په ۲۶مه د کندهار ولایت له سپین ږیرو او مخورو سره لیده کاته وکړل. ولسمشر د نوموړې ولسوالۍ د ستونزو ‏اوریدو وروسته، اړونده ادارو ته د یادو ستونزو د حل لپاره لازمې لارښوونې وکړې‎.
 
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي ‏خان جان الکوزي، د اتاق عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د صاداراتو په چارو کې د ولسمشر ‏سلاکار ښاغلي جلال الدین سعید، د نیمروز د سوداګرۍ او پانګونې اتاق رئیس حاجی عبیدالله، د کابل د سوداګرۍ او پانګونې ‏اتاق د مدیره پلاوي مرستیال ښاغلي همایون خواجه زاده، یو شمیر سوداګرو او پانګه اچوونکو هم په دی ناسته کې ګډون درلود‎.
 
ولسمشر د ارغنداب ولسوالۍ د خلکو او مخورو سره د خواخوږۍ د څرګندولو او د نوموړې ولسوالۍ اوسیدونکو سره د کندهار ‏ولایت سوداګرو د مرستو ستایلو ترڅنګ، د چارو ادارې عمومي ریاست ته لارښوونه وکړه چې ماین پاکونکو ادارو سره د تفاهم ‏په پایله کې په ارغنداب ولسوالۍ کې ځای پر ځای شوو ماینونو د پاکولو په موخه کوټلي ګامونه پورته کړي. ‎
 
ولسمشر د کرنې، کلیو پراختیا، عامې روغتیا، پوهنې، حج او اوقافو وزارتونو او د طبیعي پېښو پروړاندې د مبارزې وزارت او ‏د سیمه ییزو ارګانونو خپلواکې ادارې ته لارښوونه وکړه چې د کندهار والي سره په همغږۍ کې د مرستې رسونې او بیارغونې ‏چارې ترسره کړي. ‎
 
ولسمشر بې ځایه شوو ته د مرستو د عادلانه ویش او د ویجاړو شوو کورونو د بیارغونې په تړاو د لازمو لارښوونو کولو ‏ترڅنګ، د ارغنداب ولسوالۍ له مخورو او سپین ږیرو څخه، د ورته پیښو د تکرار مخنیوي په برخه کې د هېواد د امنیتي او ‏دفاعي ځواکونو سره د همکارۍ غوښتنه وکړه‎. ‎
 
ښاغلي مهمند د خصوصي سکتور په استازیتوب د ارغنداب ولسوالۍ له زیانمنو سره د خواخوږۍ څرګندولو ترڅنګ، زیاته کړه ‏‏"موږ په مهمند کندهار شفاخانه کې بیړنیو ناروغانو ته د روغتیايې خدمتونو وړاندی کولو ترڅنګ، ۱۶۵۰ کورنیو ته د مرستو ‏كڅوړو د ویشلو ډاډ درکوو."‏
 
ښاغلي یوسف مهند د ۵۰۰ کومکي بستو وړاندی کولو سربیره، د ۵۰۰ نورو کومکي بستو د وړاندی کولو ژمنه وکړه.
 
د هېواد خصوصي سکتور او سوداګرو د لاندې کومکي بستو د وړاندی کولو تر څنګ، ژمنه وکړه چې خپلو مرستو به دوام ‏ورکړي:‏
• ښاغلي حبیب گلزار برای 500 کورنۍ
• ښاغلي محمد یوسف مهمند 500 کورنۍ
• ښاغلي همایون خواجه زاده 300 کورنۍ
• ښاغلي احمد شاه افغان 300 کورنۍ
• ښاغلي میرویس کتوازی 200 کورنۍ
• ښاغلي محمد گردیزی 200 کورنۍ
• ښاغلي احمد شاه حکیمی 200 کورنۍ
• ښاغلي حاجی عبیدالله 200 کورنۍ
• ښاغلي خیرالدین مایل 50 کورنۍ

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې او د اتاق د مدیره پلاوي غړي عصمت الله وردګ د روشن مخابراتي شرکت له عمومي رئیس ښاغلي نور عالم حکیم یار سره د لیدنې په ترڅ کې د اړوندو حکومتي ادارو سره د روشن مخابراتي شرکت په شتو ستونزو خبرې اترې وکړی.
 
ښاغلي نور عالم حکیم یار د روشن مخابراتي شرکت په لاره کې د پرتو ستونزو یادولو ترڅنګ، د (ATRA) ادارې په وروستیو کړنو نیوکه وکړه او زیاته يې کړه چې د نوموړې ادارې کړنې د روشن مخابراتي شرکت په فعالیتونو کې د خنډ لامل ګرځي او یو لړ ستونزې يې هم رامنځته کړي دي.
 
ښاغلي حکیم یار په ۲۰۱۷ زیږدیز کال کې د روشن په مرکزي دفتر باندی ترهګر برید یادولو ترڅنګ زیاته کړه " د حکومت لخوا شوې ژمنې ندي پوره شوي او حکومت د هغې تیرو پریکړې سره سم عمل نه کوي چې په قسط وار شکل خپله باقیداري روشن شرکت ته ورکړي بلکه په روشن دفتر فشار واردوي چې د حکومت باقیداري ورکړي."
 
نوموړي د خپلو خبرو په دوام کې وویل چې په ۲۰۲۰ زیږدیز کال کې روشن مخابراتي شرکت حکومت ته ۳.۴ میلیارده افغانۍ تادیه کړي دي چې د حکومت د عوایدو ۲۰ سلنه تشکیلوي.
 
ښاغلي حکیم یار د روشن مخابراتي شرکت ستونزو د حل او حق غوښتنې په برخه کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د همکارۍ غوښتنه وکړه.
 
ښاغلي عطايې ښاغلي حکیم یار ته د ښه راغلاست ویلو او د روشن مخابراتي شرکت ستونزو اوریدو وروسته وویل "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د روشن مخابراتي شرکت ستونزې د چارو ادارې له اړوندې څانګې سره شریکې کړي ترڅو هغوی يې د جمهوري ریاست سره شریکې او د حل لارې ورته ولټوي او همدارنګه یادې ستونزې يې د ولسي جرګې د مواصلاتو او مخابراتو کمیسیون سره هم د له منځه وړلو په موخه شریکې کړي دي."
 
ښاغلي عطايې مخابراتي شرکتونه په هېواد کې تر ټولو ستر پانګه اچوونکي وبلل او زیاته يې کړه چې نوموړي شرکتونه نه یواځې داچې خلکو ته مخابراتي خدمتونه وړاندی کوي بلکه هېواد ته ډیر زیات عواید هم راوړي.
نوموړي ژمنه وکړه چې اتاق به د روشن مخابراتي شرکت د ستونزو په له منځه وړلو کې خپلې هیڅ ډول مرستې او همکارۍ ونه سپموي.
 
ښاغلي عصمت الله وردګ په هېواد کې د مخابراتي شرکتونو ارزښت ته د اشارې کولو ترڅنګ، زیاته کړه "موږ ژمنه کوو چې اتاق به د روشن مخابراتي شرکت د ستونزو په له منځه وړلو او حق غوښتنې په برخه کې خپل ټول امکانات په کار واچوي او د نوموړي شرکت د ستونزو هواري لپاره به کوټلي ګامونه پورته کړي."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي، د اتاق د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک او د هېواد یو شمیر سوداګرو د چینايې پانګه اچوونکو سره د لیدنې په ترڅ کې د سوداګریزو اړیکو په پراختیا او ګډو پانګه اچوونو خبرې اترې وکړی.
 
ښاغلي مهمند چینایي سوداګرو او پانګوالو ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، د سوداګریزو اړیکو په پراختیا، همکاریو، ګډو سوداګریزو فعالیتونو او ګډو پانګه اچوونو، او په افغانستان کې د پانګه اچوونې په شتو فرصتونو په ځانګړي ډول د سپین بولک او تورخم په بندرونو کې خبرې وکړې. د دواړو هیوادونو تر منځ د وارداتو او صادراتو د یادونې ترځنګ يې چینایي پانګه اچوونکي په افغانستان کې پانګه اچوونې ته وهڅول.
 
ښاغلي الکوزي د افغان سوداګرو ستونزې په ځانګړي ډول د چینايي ویزو د ورکړې موضوع په اړه یادونه وکړه او ټینګار یې وکړ چې د چین حکومت باید د سوداګریزو اړیکو د پراختیا لپاره د ویزو صادرول اسانه کړي.
 
چینایي سوداګرو وویل چې که چیرې افغان حکومت چینايي سوداګرو او پانګوالو ته د پانګونې اسانتیاوې برابرې کړي، دوی تیار دي چې په افغانستان کې پانګونه وکړي.

په دغه کنفرانس کې چې د ترکمنستان لپاره د افغانستان سفارت له خوا جوړ شوی وه، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، د اتاق د مدیره پلاوي غړیو هر یو خان جان الکوزي، جان آقا صادقي او بهارد خیر خواه او یو شمیر هغو سوداګرو چې د ترکمنستان هېواد سره سوداګریزې اړیکې لري، ګډون کړی وه.

د ترکمنستان لپاره د افغانستان سفیر ښاغلي خان ولي خان بشرمل وویل "د کورونا ویروس د خپریدو دمخه، د ترکمنستان سره د افغانستان د سوداګرۍ کچه لوړه وه، خو په اوسني حالت کې بی له نفتي موادو څخه په نورو ټولو برخو کې کموالې رامنځته شوی دی. د سوداګرۍ د ښه والي په موخه باید د افغانستان خصوصي سکتور د ترکمنستان لپاره افغان سفارت سره په همکارۍ ګډې هڅې وکړي او له نیکه مرغه د ترکمنستان هېواد هم په دی برخه کې همکارۍ کولو ته چمتو دی."

ښاغلي شفیق الله عطایي د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ د سوداګرۍ انډول نا متوازن وباله او زیاته یې کړه: "د افغانستان سفارت او د ترکمنستان د حکومت له خوا باید د سوداګرۍ انډول متوازن کولو موخه لازم ګامونه پورته کړی شي."
نوموړي په ترکمنستان کې د افغان سوداګرو ستونزو ته په اشارې کولو سره وویل "افغان سوداګر د ویزو په ترلاسه کولو، د پیرودل شوو توکو پر وخت نه تسلیمول او په افغان سوداګریزو توکو وضع شوو جریمو سره لاس او ګریوان دي او د ترکمنستان لپاره افغان سفارت باید د یادو ستونزو د له منځه وړلو هڅې وکړي."

ښاغلي عطايې د نندارتونونو په اړه وویل: د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق چمتو دی چې د ترکمنانو په نندارتون کې د خپلو غړو محصولاتو له ۵۰ تر ۶۰ غرفې نندارې ته وړاندې کړي ترڅو د افغانستان محصولات معرفي شي او د دواړو هیوادونو تر منځ سوداګریزې اړیکې پراخې شي. او د ترکمنستان سره ګډ اتاق یا (Business Council) رامنځته کړي چې په اړه يې مخکې هم یو تفاهملیک لاسلیک شوی وه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سرپرست رئیس زیاته کړه: "د افغانستان د سوداګرۍ اوپانګونې اتاق چمتو دی چې نه یوازې انګور او انار بلکې د افغانستان ټول محصولات د ترکمنستان څخه روسیې او ختیځې اروپايي هیوادونو ته د صادرولو په موخه خپل غړي وهڅوي."

پدې ناسته کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خانجان الکوزي، ښاغلي جان صادقي او ښاغلي بهادر خیرخواه د ترکمنستان سره د سوداګریزو اړیکو پراخولو لپاره موجودې ستونزو او امکاناتو په اړه خبرې وکړی او ښاغلي بشرمل ژمنه وکړه چې د افغانستان د خصوصي سکتور په ځانګړی توګه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره د ګډې همکارۍ او همغږۍ په پایله کې یوه سوداګریزه شورا او  ګډې سوداګریزې ادارې رامنځته کړي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند د افغانستان لپاره د چک جمهوریت د سفیر له مرستیال ښاغلي اشتیپان کونوپاسک سره د لیدنې په ترڅ کې د سوداګریز اړیکو پراختیا او ګډو همکاریو په اړه خبرې اترې وکړی.

ښاغلي مهمند په داسې حال کې چې د چک سفارت له مرستیال څخه يې د بلنې مننه وکړه، د سوداګریزو اړیکو پراختیا، د دواړو هیوادونو ترمنځ د ګډې اتاق رامنځته کولو، او د بریښنایی بسونو د فعالولو په اړه خبرې وکړې او په دی برخه کې يې د چک سفارت د همکارۍ غوښتنه وکړه.

هغه د دواړو هیوادونو د دولتي او خصوصي سکتور په ګډون د ګډ سوداګریز کنفرانس د جوړیدو یادونه وکړه ، چې سږکال به د چک په جمهوریت کې جوړېږي د چک له مرستیال سفیر څخه یې وغوښتل چې د دغه کنفرانس په تر سره کولو کې لازمه همکاري وکړه.

په کابل کې د چک جمهوریت مرستیال سفیر ښاغلي اشتیپان کونوپاسک د افغانستان سره د سوداګرۍ او اقتصادي اړیکود پراختیا، د ګډ اتاق رامنځته کولو، ګډو پانګه اچوونو او سوداګریزو کنفرانسونو د په لاره اچولو په برخه کې د افغانستان لپاره د چک جمهوریت د سفارت د هرډول همکاریو ژمنه وکړه.

په غونډه کې یو شمیر سوداګرو چې له سعودي عربستان سره سوداګري کوي، د سعودي عربستان د ویزو ترلاسه کولو، د سعودي ‏دولتي نهادونو لخوا منل شوي کیفیت سندونو نشتوالي، د ایران له لارې د ترانزیت په برخه کې ستونزې، او په سعودي عربستان کې د ‏افغاني بانکونو نه شتون ستونزو په اړه خبرې وکړی او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق څخه يې په دی برخو کې د لازمو ‏آسانتیاوو د رامنځته کولو غوښتنه وکړه. ‏
 
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د وچو میوو سوداګرو ستونزو له اوریدو ‏وروسته، د دوی ستونزې تائید کړی او د سعودي عربستان په ګډون مختلفو هیوادونو ته د وچو میوو صادرول يې اړین وبلل. ښاغلي ‏الکوزي زیاته کړه چې د وچې میوې صادروونکي باید د سیمې د او نړۍ بازارونو لخوا منل شوي معیارونو سره سم د هیواد میوې ‏پروسس او بسته بندي کړي. هغه ژمنه وکړه چې اتاق به د شته ستونزو په اړه د حکومت او اړونده ادارو سره یادی ستونزې شریکې ‏او د له منځه وړلو په برخه کې به يې کوټلي ګامونه پورته کړي.‏
 
ښاغلي الکوزي په اوسني وخت کې له ایران او سعودي عربستان څخه د خرماوو د واردولو مسله مهمه وبلله او زیاته یې کړه: "دی ‏موضوع ته به بیړنۍ پاملرنه وشي"‏
 
ښاغلي میرویس هوتک وویل" موجوده ستونزې بیلابیل اړخونه لري او د هوايې دهلیز خدمتونه هم ډیر لګښت لري نو پدې برخه کې ‏دوامدارې هڅې اړینې دي او اتاق به د خصوصي سکتور په استازیتوب دی ستونزو ته د حل لارو په لټولو کې خپلې هیڅ ډول مرستې ‏او همکارۍ ونه سپموي.‏

مقالات دیگر...