د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې او د اتاق د ‏عامل پلاوي اداري او مالي مرستیال ښاغلي میرویس هوتک د سولې ریښې مؤسسې د سوداګریزې آتشې ‏سره د لیدنې په ترڅ کې د سوداګریزو اړیکو په پرختیا، د صادراتو په زیاتوالي او ګډې همکارۍ خبرې ‏اترې وکړی. ‏
 
ښاغلي عطايې د سولې ریښې مؤسسې سوداګریزې آتشې ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ د اتاق د خدماتو ‏په اړه مالومات وړاندی کړل او زیاته يې کړه چې د سوداګریزې پراختیا او اقتصادي لوړتیا په موخه، اتاق ‏د سیمې او نړۍ له هېوادونو سوداګریزې ناستې او سیمه ایز او نړیوال نندارتونونه په لاره اچوي. ‏برسیره پردی، سوداګرو ته د ویزو په ترلاسه کولو کې لازمې آسانیتاوې رامنځته کول، د صادراتو او ‏وارداتو په برخه کې د سوداګرو شتو ستونزو او ننګونو ته د حل لارو پیداکول، د محصولاتو لپاره د اصل ‏تصدیق وړاندی کول او د د دولت د اړونده ادارو سره د سوداګرو ستونزې شریکول او د له منځه وړلو په ‏برخه کې يې کوټلي ګامونه پورته کول د اتاق د خدماتو له جملې څخه دي. ‏
 
د سولې ریښې مؤسسې استازیو وویل "د سوداګریزې پراختیا او اقتصادي لوړتیا رامنځته کولو په موخه ‏موږ هڅه کوو چې د افغانستان د زراعتي محصولات لکه؛ مساله جاتو، جلغوزو او نورو نوو محصولاتو ‏لپاره په روسیه، سعودي عربستان، هندوستان او نورو هېوادونو کې بازار موندنه وکړو."‏
 
دوی زیاته کړه "د پانګه ایزو فعالیتونو د ډیروالي او اقتصادي پراختیا په موخه، موږ په پلان کې لرو چې ‏د سوداګریزو زدکړو یو مرکز جوړ او له لارې يې سوداګرو او په سوداګرۍ کې لیواله خلکو ته د غذايې ‏خوندیتوب، اقتصادي پلان لیکنې، د محصولاتو د زیاتوالي، او بزګرانو ته د ښه کښت کرلو او ښه پیداوار ‏لاس ته راوړلو تر عناوینو لاندی روزنیزې برنامې په لاره واچوو. برسیره پردی، موږ د سیمې او نړۍ ‏په کچه سوداګریز نندارتونونه په لاره اچوو او په دی برخه کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق ‏مرستې او همکارۍ ته اړیتا لرو."‏
 
د غونډې په پای کې ښاغلي عطايې او ښاغلي میرویس هوتک د خصوصي سکتور په استازیتوب د اتاق د ‏هرډول همکاریو ژمنې کولو ترڅنګ، د تفاهم لیک لاسلیکول اړین وبلل.‏

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، د ماليې وزارت د عوایدو عمومي رئیس ښاغلي نصرالله دراني، د واردوونکو اتحادیو رئیسانو، سوداګرو او د خصوصي سکتور غړیو د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق په مرکزي دفتر کې پر زیاتي ارزښت د ماليې قانون (Value-added tax) د پوهاوي پروګرام په لاره واچاوه.

ښاغلي عطايې د عوایدو عمومي ریاست مسؤلینو او ګډونوالو ته د ښه راغلاست ویلو تر څنګ زیاته کړه. "په زیاتي ارزښت د ماليې قانون په افغانستان کې یوه بشپړه نوې پدیده ده چې د دولت لخوا تصویب شوې او د مالیې وزارت معتبر وزارت دغه برنامه پلي کوي او مالیه ورکونکي مکلف دي چې دا تادیه کړي. هغه زیاته کړه چې قانون د پلي کیدو په برخه کې د یو شمیر ننګونو له امله وځنډول شو او اړینه ده چې د خصوصي سکتور ته يې د ارزښت پوهولو وروسته د عملي کولو ګامونه پورته کړی شي.  


ښاغلي عطايې د خپلو خبرو په دوام کې وویل"اتاق تل تمه لري چې نوې مسلې چې د خصوصي سکتور په فعالیتونو پورې اړه لري او پلي کیدو ته اړتیا لري، باید د دقیقو تدابیرو سره ملي وِي ترڅو د تطبیق په برخه کې ننګونو سره مخ نشي. هغه د دې برنامې له ګډونوالو وغوښتل چې د خپل فعاله برخه اخیستنې سره د دې پریزنټشن په شمول مسلو څخه بشپړه ګټه پورته او خپلې پوښتنې او اندیښنې په دقت سره بیان  کړي.

ښاغلي نصرالله دراني د دې پروګرام د کوربه توب په تړاو د اتاق څخه څخه مننه وکړه او پر زیاتي ارزښت د ماليې قانون پلي کولو هدف یې د اقتصادي ځان بسیاینې په لور یو ګام وباله، کوم چې حکومت څلور کاله دمخه نافذ کړی و، مګر د ځینو دلایلو او ستونزو له امله پلی نه کړی شو.


نوموړي زیاته کړه " په ۱۴۰۱ کال کې د ټاکل شوي معیارونو سره سم به د ارزښت په اساس ماليې قانون د هغو شرکتونو له خوا پلی شي چې د روان لمریز کال په جریان کې به په مرکز او د هیواد په ۱۱ ولایتونو کې په الکترونیکي ډول ثبت شي.

وروسته بیا د ماليې وزارت د زیاتي ارزښت مدیر ښاغلي محمد حامد وردګ ګډونوالو ته د عوایدو د عمومي ریاست له خوا ترتیب شوی پریزنټیشن وړاندی او سوداګرو او د خصوصي سکتور غړیو خپل نظرونه او پوښتنې مطرح کړی.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې د افغان – امریکا سوداګریز اتاق د مدیره پلاوي له رئیس ښاغلي سلیمان لطفي سره د افغان – امریکا (AACC) په دفتر کې د لیدنې په ترڅ کې د افغان – امریکا او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د کلني ګډ کنفرانس د دایریدو په اړه خبرې اترې وکړی.
 
په دې کتنه کې ښاغلي عطایي د دواړو خواو تر منځ د سوداګریزو اړیکو د پراختیا په هکله خوشبیني څرګنده کړه او ټینګار یې وکړ چې د دغه هیواد بازارونو ته باید د افغانستان د سوداګریزو محصولاتو د د صادرولو په برخه کې لازمې هڅې وشي. ښاغلي عطایي وویل چې د افغان – امریکا ګډې سوداګرۍ اتاق سره په همغږۍ د افغاني محصولاتو د صادراتو لپاره د یوه دهليز د رامینځته کولو هڅې روانې دي او افغان سوداګر به وهڅوي چې خپل تولیدات په نړیوالو معیارونو برابر او نوموړي هېواد ته يې صادر کړي.
 
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او د افغان – امریکا ګډې سوداګرۍ خونې ترمنځ نږدې همکارۍ څخه د مننې ترڅنګ، ښاغلي لوطفي وویل چې هڅې روانې دي ترڅو د سږکال تر سپټمبر پورې په متحده ایالاتو کې د افغان - امریکا د سوداګریز تواصل کنفرانس ناسته ترسره کړي.
 
ښاغلي لوطفي زیاته کړه چې دغه ناسته به په نږدې راتلونکي کې په متحده ایالاتو کې جوړه او امریکايي سوداګر به وهڅوي چې د افغانستان له تجارتي محصولاتو کار واخلي او په دغه هیواد کې ښه بازار پیدا کړي.
هغه ټینګار وکړ چې افغان سوداګر باید په پوره چمتووالي سره غونډې ته حاضر شي او د نړیوالې سوداګرۍ معیارونه په پام کې ونیسي ترڅو افغانستان وکولی شي په متحده ایالاتو کې د خپلو صادراتو لپاره ښه بازار ومومي.
 
د غونډې په پای کې، پریکړه وشوه چې د افغان – امریکا ګډ اتاق سره په همغږۍ کې، هغه سوداګر چې د متحده ایالاتو سره سوداګرۍ کولو ته لیواله دي باید مشوره وشي چې خپلو سوداګریزو توکو ته بازار موندلو او سوداګریزو اړیکو رامینځته کولو لپاره په بشپړ چمتو وي. ترڅو د امریکايې سوداګرو ډاډ ترلاسه او د نوموړي هېواد سره خپلې سوداګریزې اړیکې لا ډیرې پراخه کړي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي حاجي محمد یونس مهمند، ‏د مدیره پلاوي د دارالانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي ‏شیرین آغا سخي، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ضیاءالدین اچکزي او احمد ضیاء عظیمي شینوزاده او د ‏هېواد یو شمیر سوداګرو او پانګه اچوونکو د ماليې وزارت سرپرست وزیر ښاغلي محمد خالد پاینده او د ‏ګمرکونو له مرستیالې آغلې آمنه احمدي سره د لیدنې په ترڅ کې د خصوصي سکتور د ستونزو په اړه ‏خبرې اترې وکړی. ‏

ښاغلي مهمند د کارول شوو پرزو واردوونکو سوداګرو او په کارول شوو پرزو د لوړې تعرفې، د کاغذ ‏واردولو لوړې تعرفې او کام ایر هوايې شرکت ته د نړۍ مختلفو برخو ته د سوداګریزو توکو د انتقال به ‏بدل کې پیسې نه ورکولو ستونزې یادې او د مالیې وزارت څخه يې د یادو ستونزو د له منځه وړلو غوښتنه ‏وکړه. ‏

د کارول شوو پرزو او شته فساد په اړه وینا کې ښاغلي محمد خالد پاینده زیاته کړه چې موږ غواړو ‏ریښتیني سوداګر د کمیسارانو څخه جلا کړو او د اتاق په همکارۍ، زه غواړم د سوداګرو ستونزو ته ‏رسیدګي وکړم. هغه ټینګار وکړ چې د مالیې وزارت او خصوصي سکتور ترمنځ خبرو کې باید د هیواد د ‏سوداګرو ستونزو ته رسیدګي وشي.‏
ښاغلي پاینده د هوايې شرکتونو د ستونزو د له منځه وړلو په برخه کې ژمنه وکړه چې نوموړی به د ‏اړونده دولتي ادارو سره په یوه ځانګړې ناسته کې د یادې ستونزې حل لارې ولټوي. ‏

ښاغلي خان محمد سرفراز باز په نظام کې د فاسدو عناصرو شتون په ځانګړي ډول ګمرکونو یادونه وکړه، ‏کوم چې د حکومت او سوداګرو تر منځ واټن رامینځته کوي. هغه زیاته کړه چې موږ د سوداګریزو توکو ‏او ګمرکي تعرفو کې د روڼتیا غوښتونکي یو او پدې برخه کې موږ د مالیې وزارت او د ګمرکونو معینیت ‏سره همکارۍ ته چمتو یو. ‏

ښاغلي شفیق الله عطایي د هیواد د سوداګرو د ستونزو د حل په خاطر د خصوصي – سکتور او حکومت  د ‏خبرو اترو څخه ملاتړ وکړ او ډاډ یې ورکړ چې په دې برخه کې د هر ډول همکارۍ لپاره چمتو دی. هغه ‏د هوایی دهلیز له لارې صادرولو کې د حکومت او خصوصي سکتور لاسته راوړنې په ګوته کړې  او ‏هغه ستونزې چې د کام ایر هوايې شرکت، آریانا ، ترکش او سپیس ګیټ په ګډون ځینې هوایي شرکتونو ته ‏په وروستيو میاشتو کې د سبسایډونو نه ورکړې له امله رامینځته شوي دي د ماليې وزارت څخه يې د له ‏منځه وړلو په برخه کې د همکارۍ غوښتنه وکړه. ‏

ښاغلي شیرین اغا سخي د هیواد په ګمرکونو کې د قانون مساوي پلي کول مهم وبلل او د مالیاتو او دولتي ‏عوایدو د ورکړې پروسې د اسانولو غوښتنه یې وکړه. هغه د قانون پلي کولو کې د سوداګرو او پانګوالو ‏تر منځ د هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.‏

بیا ځینې کاغذ واردوونکو د کاغذ پر وارداتو د لوړې تعرفې د۲۰ سلنه ډیروالي په اړه اندیښنه څرګنده ‏کړه، او ټینګار وکړ چې دا د تولید شرکت لخوا د تولید انحصار، په بازار کې د کاغذونو کمښت او لوړې ‏بیې سبب ګرځي. ‏

آغلې آمنې احمدي وویل چې د کاغذ پر ګمرکي تعرفو زیاتوالې د تعرفې د تعیین کمیټې لخوا چې د ‏افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق هم ددی کمېټې غړیتوب لري په نظر کې نیول کیږي چې بیا ‏وروسته د حکومت مشرتابه لخوا تصویب کیږي.‏

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهند د افغانستان لپاره د ‏ترکيې له سفیر ښاغلي اوزهان آرتغرل د لیدنې په ترڅ کې د سوداګریزو اړیکو پراختیا، افغان سوداګرو ستونزو او ګډو ‏همکاریو په اړه خبرې اترې وکړی‎.‎
 
په دی لیدنه کې ښاغلي مهمند د ترکيې سفارت د بلل کیدو په تړاو مننه وکړه او د سوداګریزو اړیکو د پراختیا، په ځانګړي ‏توګه د هوايې دهلیزونو موضوع او ترکیې او اروپا ته د ترکیې له لارې د افغان محصولاتو صادرونې او همدارنګه د ‏تعلیم او پوهنتونونو په برخه کې د لازمې همغږۍ او آسانیتاوو د رامنځته کولو په تړاو د نوموړي سفارت د همکارۍ ‏غوښتنه وکړه. سربیره پردی هغه په خوست، پکتیا، پکتیکا او لوی ننګرهار ولایتونو کې د ویزو اخیستو ستونزې هم ذکر ‏کړې او د ترکیې له سفارت څخه یې وغوښتل چې په دې ولایتونو کې قونسلګري خدمات وړاندې کړي‎.‎
 
د افغانستان لپاره د ترکیې سفیر ښاغلي آرتغرل د افغانستان او ترکیې تر منځ تاریخي او اوږدمهاله اړیکې په یادولو سره د ‏دواړو هیوادونو ترمینځ د سوداګرۍ او اقتصادي اړیکو پر پراختیا ټینګار وکړ او د ښاغلي مومند د وړاندیزونو او افغان ‏سوداګرو ستونزو ته د حل لارو پیداکولو په برخه کې يې د خپلو هر ډول همکاریو ژمنه وکړه.‏

 

د پاکستان سره د ترانزیتي تړون (اپتا) په کال ۲۰۱۰ کې امضا شوې وو چې د یوې دورې د تمدید وروسته د ۲۰۲۱ کال د دویمې میاشتې په ۱۱ نیټه په قانوني توګه پای ته رسیده، نو د سوداګرو ستونزو ته په کتلو سره د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزارت د پاکستان اړخ سره موافقې ته ورسیدل ترڅو د نوې اپتا تړون د امضا لپاره وخت ته اړتیا ده نو تیریا مخکینې اپتا تړون به د درې میاشتو (۱۱-۰۲-۲۰۲۱نه تر ۱۱-۰۵-۲۰۲۱) لپاره تمدید کړل شي.
 
نو په همدې اساس د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د افغان – پاک ګډ اتاق د مشرتابه پلاوي غړیو، د اړونده ادارو او د دواړو هېوادونو د خصوصي سکتور غړیو په ګډون د صنعت او سوداګرۍ وزیر محترم نثار احمد غوریاني په رهبرۍ په انلاین توګه نن د پاکستان د سوداګرۍ وزارت د رهبرۍ سره اپتا تړون د درې میاشتو لپاره تمدید کړل شو.
 
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند د افغانستان او پاکستان هېوادونو او د دواړو هېوادونو د سوداګرۍ له وزارتونو څخه د مننې تر څنګ، زیاته کړه چې د اپټا تړون کې د لا زیاتو آسانتیاوو او فرصتونو رامنځته کولو په تړاو دی باید دواړه حکومتونه ګړندي ګامونه پورته کړي.
 
ښاغلي مهند د اپټا تړون دری میاشتني تمدید په اړه د افغانستان د خصوصي سکتور اندیښته څرګنده او زیاته یې کړه چې دواړه هېوادونه باید اپټا تړون کې د بدلونونو رامنځته کولو په برخه کې د خصوصي سکتور نظرونه او وړاندیزونه په نظر کې ونیسي او ځای ورته ورکړي.

 

مقالات دیگر...