د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د اتاق د مدیره پلاوي پانګه ایز مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره پلاوي نړیوالو اړیکو رئیس ښاغلي سید جاوید برهان، د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، او د مدیره پلاوي غړیو هر ښاغلي خان جان الکوزي او ښاغلي احمد ضیاء عظیمي شینوزاده د متحده ایالاتو جنرال قونسل ښاغلي پاتریک هورني سره د یوې آنلاین ناستې په ترڅ کې، د هېواد سوداګریز او اقتصادي وضعیت په اړه خبرې اترې وکړې.
 
ښاغلي احمدیار وویل، په دی نازکو شرایطو کې چې د هېواد سیاسي ثبات د اټکل وړ نه هم دی، د سمې هېوادونو سره سوداګرۍ ته باید لومړیتوب ورکړی شي. ځکه چې د سیمې او نړۍ سره سوداګري نه یواځې د اقتصادي پرمختیا بلکه د خلکو بنسټیزو اړتیاوو پوره کولو په برخه کې هم خورا اړینه ده. او نه باید د سیاسي او ډیپلوماټیکو اړیکو تر منفي اغیزو لاندی راشي.
 
ټولو ته څرګنده ده چې جنګ په ټرانزیټي لارو، اقتصادي او سوداګریزو زیرمو خورا ناوړه اغیزې لري، چې له بده مرغه زموږ ګران هېواد هم دغه ناوړه پدیده تجربه کړې ده.
 
د تیرو دوه لسیزو لاسته راوړنو، امنیت تامین او د سیاسي ثبات څخه د نړیوالې ټولنې ملاتړ د هېواد وګړو او خصوصي سکتور ته ډاډ ورکوي تر څو د هېواد خصوصي سکتور په ډیر خوندي چاپیریال کې خپلو کړنو ته دوام ورکړي.
 
ښاغلي الکوزي د چابهار بندر ارزښت په اړه د خبرو کولو ترڅنګ وویل " پاکستان له بده مرغه زموږ سوداګرۍ ته سیاسي بڼه ورکړې، او تیر کال افغانانو د ۷ میلیارده پاکستانۍ کلدارو په ارزښت پاکستاني لوري ته د دیمبریج او ځنډونې په توګه تادیه کړي دي. دوی تل زموږ د سوداګرۍ په وړاندی ستونزې رامنځته کړي خو د چابهار بندر يې یو ښه بدیل کیدای شي. مګر د امریکا متحده ایالات باید ددی بندر څخه وضع شوي تعزیرات لری کړي.
 
د غونډې په پای کې، د متحده ایالاتو په استازیتوب ښاغلي پیټریک ژمنه وکړه چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره به په ګډه په اقتصادي او سوداګریزو پروژو کار کوي ترڅو موجوده ستونزې حل او د افغانستان د اقتصادي پرمختګ لامل شي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطایې، د مرکزي اتاق عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د مرکزي اتاق ډیپارټمنټونو آمرینو او د ولایتي اتاقونو آمرینو په دې ناسته کې په آنلاین ډول ګډون وکړ.
 
ښاغلي عطايې د ولایتونو او ولسوالیو اتاقونو څخه د هغو هڅو په تړاو مننه وکړه چې د دوی په ولایتونو کې د امنیتي ګواښونو شتون برسیره دوی د خصوصي سکتور فعالیتونو د ملاتړ په برخه کې ترسره کړي دي. نوموړي زیاته کړه "له بده مرغه د هېواد په یو شمیر ښارونو کې د تاوتریخوالي دوام د خصوصي سکتور فعالیتونو بندولو او کمولو ته لاره هواروي."
 
ښاغلي عطايې ددی ناستې د موخې او اړتیا څرګندونې ترڅنګ، وویل "دغه ناسته په دوه ډیرو اړینو موضوعاګانو راڅرخي چي عبارت دي له:"
۱. د اتاق د لوړو او ستراتیژیکو اهدافو ترلاسه کولو لپاره د دفتر تاسیساتو همغږي او تحرک رامینځته کول او د اتاق د موجوده تاسیساتو کې عصري پوهه او ټیکنالوژۍ په پام کې نیولو سره؛
د خصوصي سکتور لپاره د خدماتو رسولو ته وده ورکول.
 
۲. د ولایتي او ولسوالیو اتاقونو داخلي غوښتنواو ننګونو ته رسیدګي کول او همدارنګه د افغانستان سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره په همغږۍ کې دا ننګونې حل کول.
ښاغلي هوتک او د تفتیش مسؤلینو خپلې اړوندې موضوعګانې مطرح او ګډونوالو ته وړاندې کړې.
 
د ولایتي اتاقونو عامل پلاوو آمرینو هغه فعالیتونه تشریح کړل چې دوی د مرکزي اتاق د ستراتیژۍ او پالیسۍ په تړاو ترسره کړي، او د موجوده ننګونو په تړاو یې خپل پلانونه او وړاندیزونه مطرح کړل.
 
ښاغلي عطايې د ولایتي اتاقونو آمرینو وړاندیزونو، ستونزو او نظرونو اوریدو وروسته، د ستونزو د له منځه وړلو او واندیزونو ته د رسیدګۍ په موخه لازمې لارښوونې وکړې.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند او د اتاق د د ارالانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز په چین کې میشت افغان سوداګرو سره د لیدنې په ترڅ کې د هغوی د ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
 
د رخت واردوونکو اتحاديې رئیس ښاغلي حاجي عبیدالله ۳۰۰ هغو سوداګرو ته چې د چین هېواد سره سوداګریزې اړیکې لري، د چین ویزې اخیستلو په برخه کې، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پخوانیو هڅو ستایلو ترڅنګ، په دی برخه کې د اتاق د لاډیرو همکاریو غوښتونکې شو.
 
ښاغلي مهمند او ښاغلي باز د سوداګرو ستونزې تائید کړې او ښاغلي مهمند وویل چې د ناستې جوړیدو څخه دمخه، نوموړي د بهرنیو چارو وزیر سره د تیلفوني اړیکې په واسطه یاده موضوع شریکه او د بهرنیو چارو وزیر هم ډاډ ورکړ چې د وزارت اړوندې برخې ته يې سپارښتنې کړي، چې په کابل کې د چین سفارت سره په همغږۍ یادې ستونزې ته ژر تر ژره د پای ټکې کیږدي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د اجرائیه کمیټې پنځلسمه ناسته د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار تر ریاست لاندی او د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي حاجي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي خیر الدین مایل احمدي، د مدیره پلاوي د پانګونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د مدیره پلاوي خدماتو مرستیال ښاغلي نصیر احمد عرب، د مدیره پلاوي د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره پلاوي د نړیوالو اړیکو رئیس ښاغلي سید جاوید برهان،د اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، او د اتاق عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک په ګډون د مدیره پلاوي په کاري دفتر کې ترسره شوه.
 
په دی ناسته کې د مدیره پلاوي د دارالانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز ګډونکوونکو ته اجنډا وړاندې کړه، سربیره پردی، ښاغلي عطایې د عامل پلاوي راپورونه مطرح کړل، د اتاق د مالي چارو او د پروان سوداګریز اتاق ودانۍ جوړولو په اړه د مفصل بحث څخه وروسته د اجرائیه کمیټې او عامل پلاوي د وړاندیزونو په اړه لازمې پریکړې وشوې.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د معدنونو او پټرولیم وزارت د پالیسۍ معین ښاغلي محمد عتیق ذکي، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي پانګه اچونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، یو شمیر سوداګرو او پانګه اچوونکو (د لوی کان کیندنې پروژو په اړه د پوهاوي) تر عنوان لاندې په جوړه شوې ناسته کې د ګډون کولو ترڅنګ، د معدنونو په سکتور کې د پانګه اچوونکو او صادروونکو شتو ستونزو، ننګونو او فرصتونو په اړه خبرې اترې وکړې.
 
ښاغلي احمدیار د معدنونو او پټرولیم وزارت څخه د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو صادرولو او د لویو او کوچنیو پروژو د اوطلبۍ په برخه کې د لازمو آسانتیاو او ښو کړنلارو رامنځته کول وستایل او زیاته یې کړه "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګه اچونې اتاق مشرتابه د معدنونو او پټرولیم وزارت دغه کړنه ستایې او ملاتړ يې کوي."
 
ښاغلي احمدیار د نیمګړو پروژو د کار بیا پیلیدو غوښتنې ترڅنګ، ټینګار وکړ چې د معدنونو او پټرولیم وزارت ددی پروژو د کار دوام لپاره یوه منظمه کړنلاره رامنځته کړي ترڅو کارونه په سم او شفاف ډول پرمخ ولاړ شي.
ښاغلي احمدیار د پانګه اچوونې په برخه کې د لازمو آسانتیاوو رامنځته کولو په تړاو د معدنونو او پټرولیم وزارت کړنې وستایلې خو ټینګار يې وکړ چې د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو پانګه اچونې او صادرولو په برخه کې ډیرې ستونزې شته او باید له منځه ولاړې شي.
 
ښاغلي ذکي وویل "د معدنونو او پټرولیم وزارت د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو صادروونکو ته د لازیاتو آسانتیاوو رامنځته کولو په موخه منظم پروګرامونه د لاس لاندی لري، او له دی وروسته داوطلبان کولی شي د دولت سکتوري ادارو په ملاتړ خپلو کارونه ته دوام ورکړي."
 
ښاغلي ذکي ډاډ ورکړ چې له دی وروسته به قیمتي او نیمه قیمتي ډبرې په غیر قانوني ډول له هېواد څخه د باندی نه وځې. ددی ډبرو د صادرولو لپاره یوه داسې کړنلاره رامنځته شوې په پر بنسټ يې صادرونکي په اصولي چوکاټ کې دننه خپل توکي بهرنیو هېوادونو ته صادر کړي.
 
ښاغلي صافي د معدنونو او پټرولیم وزارت وروستیو کړنو ستایلو ترڅنګ، وویل چې دا کړنې ددی سکتور پانګه اچوونکو او صادروونکو ستونزو له منځه وړلو لپار کافي نه دي، او باید چې دی برخې ډیره پاملرنه وشي.
ښاغلي صافي زیاته کړه "په هیواد کې ډیرې زیرمې شتون لري، مګر د امنیت نشتوالی د دې زیرمو استخراج لپاره یو له خورا جدي خنډونو څخه ګڼل کیږي."
 
ښاغلي صافي د خپلو خبرو په جریان کې وویل چې اوس هم قیمتي او نیمه قیمتي ډبرې په دودیز ډول استخراج او د هېواد څخه دباندی په غیر قانوني ډول لیږدول کیږي، چې باید ددی کار مخه ونیول شي.
 
ښاغلي عطايې د معدنونو په برخه کې د پانګه اچونې لپاره لازمو چوپړتیاوو او د کړنلارې رامنځته کول وستایل او هیله يې څرګنده کړه چې ددی کړنلارې په رامنځته کولو سره د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو د قاچاق مخه ونیول شي. سربیره پردی، پانګه اچوونکي به وهڅیږي او د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو لپاره به مناسب بازار رامنځته شي.
 
د ناستې ګډون کوونکو د شتو ستونزو له منځه وړلو په موخه خپل ارزښتمن نظرونه مطرح کړل او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او معدنونو او پټرولیم وزارت پانګه اچوونکو او صادروونکو ته د لازمو آسانتیاوو رامنځته کولو په موخه ددی ډول ناستو په تکرار او دوام ټینګار وکړ.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، د اتاق د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د سوداګرۍ او صنعت وزارت نندارتونونو رئیس، د اتاق د صادراتو او پانګه اچونې پراختیا ډیپارټمنټ مسؤل د اتاق د کنفرانسونو په تالار کې د۲۰۲۰ زیږدیز کال دوبۍ نړیوال نندارتون کې برخه اخیستو ته لیواله شرکتونو لپاره د پوهاوي غونډه کې ګډون وکړ.
 
ښاغلي عطايې ګډونوالو ته د هیواد د محصولاتو معرفي کولو، بازار موندنې او سیمې او نړۍ ته د فعالیتونو پراخولو په برخه کې د نندارتونونو په ځانګړې توګه د دوبۍ ۲۰۲۰ نړیوال نندارتون ارزښت په اړه مالوماتو وړاندی کولو ترڅنګ، زیاته کړه " د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د سوداګرۍ او صنعت وزارت سره په همغږۍ کې، په نړیواله کچه د افغاني محصولاتو د ودې لپاره د افغان شرکتونو ګډون ته لار هواره کړې ده."
 
د سوداګرۍ او صنعت وزارت د نندارتونونو رئیس د دوبۍ نړیوال نندارتون په اړه او د افغانستان حکومت لخوا ګډونوالو ته په دی نندارتون کې د برخې اخیستو په موخه، چمتو شویو اسانتیاو په اړه مفصل معلومات وړاندې کړل.
 
د دوبۍ نړیوال نندارتون، چې د روان کال په اکتوبر کې په دوبۍ کې ترسره کیږي، د ۶ میاشتو لپاره به دوام وکړي. له ۱۰۰ څخه ډیر افغاني شرکتونه او د ټولې نړۍ څخه په سلګونو شرکتونه به پدې نندارتون کې برخه واخلي او خپل محصولات به نندارې ته کیږدي.
 
په دی نندارتون کې به افغاني محصولات لکه زعفران، قیمتي ډبرې، د درملو بوټي، غالۍ، زیورات، مرمر او ګرنیټ، لاسي صنایع او نور صادراتي محصولات نندارې ته کیښودل شي.

مقالات دیگر...