جمهور رئیس محمد اشرف غني د پنج شنبه په ورځ کندهار ولایت ته د خپل سفر په ترڅ کې، د مهمند نړيوال دوه سوه بستريز روغتون پرانيست.  

په داسې حال کې چې د جمهوري رياست لومړي مرستيال، د ملي امنيت سلاکار، د چارو ادارې عمومي رئيس، د کابينې يو شمېر غړو، د کندهار والي او په ملي شورا کې د  یاد ولایت استازو د جمهوررئیس ملتيا کوله، جمهوررئیس غني د پردې په لیرې کولو سره مهمند دوه سوه بستريز پرانيست او د هغه له روغتیایي مسوولینو سره په جوړه شوې غونډه کې یې ګډون او وینا وکړ.

د غونډې په پيل کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې مرستيال يونس مهمند وويل، سوداګرو ته د دولت له لوري د اسانتياوو رامنځته کول دوی په هيواد کې پانګونې ته هڅوي او دې برخې ته یې  د حکومت د لا ډېرې پاملرنې غوښتنه وکړه.

د جمهوري ریاست عالي مقام لومړي مرستيال امرالله صالح د ياد روغتون د پرانيستې د مبارکۍ ترڅنګ وويل، حکومت له خصوصي سکتور سره نږدې اړيکې رامنځته کړي او په اقتصادي وده کې د دوی رول د ستايلو دی.  هغه زیاته کړه، په اوسنيو شرايطوکې پانګونه له وطن سره د مهمند ګروپ د مسوولينو مینه ښيي او له دې سره به د درملنې لپاره بهر ته د وړل کېدونکې پانګې مخه ونيول شي.

جمهوررئیس غني د هغوی د خبرو تر اورېدو وروسته ټولو هيوادوالو په ځانګړي ډول د کندهار خلکو ته د مهمند نړيوال روغتون د پرانيستلو د مبارکي پرمهال وويل، د مهمند روغتون جوړېدل د کمال خان بند په څېر د ټولو افغانانو لپاره د وياړ خبره ده.

د هيواد جمهوررئیس وويل، نن زموږ د روغتيا په تاريخ کې يو نوی فصل دی او د مهمند روغتون معياري خدمتونه او تجهيزات يې وستايل.

جمهوررئیس د کابينې غړو ته لارښوونه وکړه چې تر دې وروسته به ټول لوړپوړي دولتي مسوولين لومړی په مهمند روغتون کې درملنه کوي او که اړتيا وه بهر ته به د درملنې لپاره ځي.

جمهوررئیس له هیواد څخه د بهرنیو ځواکونو وتلو ته په اشارې وویل، نور د جګړې لپاره دلايل ختم دي او پر طالبانو يې غږ وکړ چې راشي او په افغاني همت، يووالي، اراده او درک دا وطن جوړ کړو.

جمهور رئیس غني د خپلو خبرو په پای کې وويل، مهمند روغتون د نوي کندهار انځور دی او د دغه روغتون د مسوولينو ټولو غوښتنو او وړانديزونو ته به رسيدګي وشي.

د مهمند نړیوال روغتون د پرانیستې په اړه د جوړو شویو مراسمو په پای کې د مهمند ګروپ رهبرۍ غړو او د کندهار قومي مشرانو جمهور رئیس ته د عزت پګړۍ ور په سر او چپن ډالۍ کړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند تر مشرۍ لاندی او د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي، د اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې، د عامل پلاوي اداري او مالي مرستیال ښاغلي میرویس هوتک په ګډون د مدیره پلاوي سلاکارانو خپله ناسته  داتاق په مرکزي دفتر کې ترسره کړه.

ښاغلي مهمند سلاکارانو ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، د خصوصي سکتور د ستونزو هواري په برخه کې، ددی ډول ناستو په ارزشت خبرې وکړی او ددی ډول ناستو په بیا بیا جوړیدو يې ټینګار وکړ.

ښاغلي مهمند د اجنډا پنځه موضوعګانې چې عبارت دي له (۱- د افغانستان د درملیزو خدماتو اتحادیې د اعتصاب ستونزه او د دوی غوښتنې ۲- د هیواد د ترانسپورت معیاري کولو او د تیلو واردولو مسله ۳- د اپټا تړون پای ته رسیدل او د دغه تړون د موادو بیا کتنه ۴- د چین او ترکيې هېواد د ویزو په ترلاسه کولو کې د افغان سوداګرو ستونزې ۵- د هوايې شرکتونو ستونزې او د حکومت لخوا د سبسایډونو نه تادیه کول ګډونوالو ته وړاندې شوې او ګډونوالو يې په اړه خپل نظریات او وړاندیزونه وړاندې کړل.

ښاغلي شیرین اغا سخي د خصوصي سکتور او د درملیزو خدماتو اتحادیې له مشورې پرته د عامې روغتیا وزارت مقرره نیمګړې وبلله او ټینګار یې وکړ چې دغه وزارت باید د قانوني او غیر قانوني درملو لست جوړ او د درملو د انحصار مخه ونیسي.

ښاغلي مهمند د درملیزو خدمتونو اتحادیې له رئیس ښاغلي محمد محسن ساحل پرواني څخه وغوښتل چې خپل وړاندیزونه په لیکلې بڼه اتاق ته وسپاري ترڅو اتاق د عامې روغتیا وزارت سره په دې موضوع بحث وکړي او د حل مناسبې لارې چارې ورته ولټوي.

د ټرانسپورټي شرکتونو په معیاري کولو او د تیر سیستم په برخه کې د شتو ستونزو او ننګونو په اړه هم خبرې وشوې او ګډونوالو يې په اړه خپل نظرونه څرګند کړل.

د اپټا تړون د مودې پای ته رسیدو موضوع د ښاغلي خانجان الکوزي لخوا توضیح شوه او هغه دا هم وویل "د اپټا تړون پخوا د پاکستان په ګټه او د افغانستان په زیان وه، خو موږ وکولی شول چې د سوداګرۍ او صنعت وزارت د ګډو همکاریو په پایله کې د خصوصي سکتور نظرونه په دی تړون کې ځای پر ځای او د تمدید نېټې د پای ته رسیدو مخکې يې دواړه هېوادونه لاسلیک کړي."

د افغان سوداګرو لپاره د چین او ترکیې ویزو ترلاسه کولو ستونزو ته د پای ټکي کیښودو لپاره، د غونډې غړو وویل چې د اړوندو وزارتونو او چینایي او ترکي سفارتونو سره په همغږۍ باید دی ستونزې ته د حل لارې چارې ولټول شي.

وروستۍ مسله د هوايې دهلیزونو ستونزې او د دولت لخوا هوایی شرکتونو ته د سبسایډي پیسو په وخت نه ورکولو موضوع وه. د هوایی شرکتونو استازي یادونه وکړه چې که څه هم د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د هڅو له امله، د تیرو پنځو میاشتو په جریان کې ۴۰٪ کرایې د دولت لخوا تادیه شوي، مګر پاتې ۴۰٪ باید ژر تر ژره تادیه کړی شي.

ښاغلي مهمند او ښاغلي الکوزي وویل حکومت ژمن دی چې هوايې شرکتونو ته د سبسایډي پیسې تادیه کړي. نوموړو د مالیې له محترم وزارت څخه وغوښتل ترڅو د تازه میوو صادراتو موسم  رارسیدو دمخه پاتې ۴۰سلنه تادیه کړي ترڅو د هېواد صادرات د هوایی دهلیز له لارې له ستونزو سره مخ نشي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايې د دوبۍ لپاره د افغان جنرال قونسل ښاغلي مسعود عزیزي سره د یوې آنلاین ناستې په ترڅ کې د افغانستان او عربي متحده اماراتو ترمنځ د سوداګریزو اړیکو پراختیا په تړاو خبرې اترې وکړی.

ښاغلي عزیزي د اتاق څخه د هېواد د صادراتي اقلامو فهرست غوښتنه وکړه ترڅو له مخې يې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو اړیکو د پراختیا په موخه یوه ښه کړنلاره جوړه او افغانې محصولات په اماراتو کې نندارې ته کیښودل شي.

نوموړي زیاته کړه "موږ ته اماراتو ته د صادرونکو ستونزې راپه ګوته کړئ ترڅو د له منځه وړلو په برخه کې يې کوټلي ګامونه پورته کړو."

ښاغلي عطايې وویل "اتاق د خصوصي سکتور د استازي په حیث د دوبۍ لپاره د افغان جنرال قونسل سره د نږدې همکارۍ په ترڅ کې د سوداګریزو اړیکو د پراختیا او لازمو آسانتیاوو رامنځته کولو لپاره ژمن دی."

ښاغلي عطایي وړاندیز وکړ چې د افغانستان - متحده اماراتو د سوداګرۍ او پانګونې اتاقونو تر منځ د سوداګرۍ ګډه شورا دی رامنځته کړی شي، او اتاق په دی برخه کې هرډول همکارۍ ته چمتو دی.

ښاغلي عطايې لاندی وړاندیزونه وکړل:
•    په اماراتو کې دی د افغان محصولاتو لپاره ترجیحي تعرفې په نظر کې ونیول شي
•    د افغان محصولاتو ستونزو د هواري لپاره دی د افغان جنرال قونسل سره آنلاین ناسته وشي
•    د افغان سوداګرو لپاره دی و ویزو په ترلاسه کولو کې لازمې آسانیتاوې رامنځته کړی شي
•    او د دوبۍ د بازارونو د اړتیاوو په اړه دی د اتاق سره مالومات شریک کړل شي

ښاغلي مسعود عزیزي د عربي متحده اماراتو د نوي قانون په نظر کې نیولو سره ژمنه وکړه، چې په اماراتو کې به افغان سوداګرو او پانګه والو ته لازمې آسانتیاوې رامنځته کړي.

د افغانستان د درملو اتحاديې او درملو واردوونکو شرکتونو د يوې اونۍ راهیسې د خپل کاري اعتصاب په لړۍ کې نن یو ځل بیا د حکومت له خوا د درملو د انحصاري کولو طرحې د لغو غوښتنه وکړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند او د اتاق د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي د درملو اتحاديې په غونډه کې چې په پروان هوټل کې جوړه شوې وه، د ګډون کولو ترڅنګ، د دوی د غوښتنو ملاتړ وکړ.

ښاغلي مهمند وویل "دولت مخکې له دی چې د درملو د انحصاري کولو طرحه په خپل سر عملي کړي، باید د هېواد خصوصي سکتور په ځانګړی توګه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره يې شریکه کړې وه."

ښاغلي مهمند زیاته کړه "درملیز خدمتونه او درملتونونه د خصوصي سکتور یوه لویه برخه تشکیلوي چې د ۲۵۰ زره تنو څخه زیات وګړي په مستقیم او غیر مستقیم ډول په دی سکتور کې په کار بوخت دي او دولت باید د دوی غوښتنو او وړاندیزونو ته د هو ځواب ووایې."

ښاغلي شیرین آغا سخي د درمل واردوونکو شرکتونو د غوښتنو څخه د ملاتړ ترڅنګ، زیاته کړه "اتاق د درمل واردوونکو شرکتونو د شتو ستونزو په له منځه وړلو او د دوی غوښتنو ته د هو ځواب پیداکولو په برخه کې هر ډول همکارۍ کولو ته ژمن دی"

د یادوني وړ ده، چې د درملیزو خدمتونو او روغتیايې تجهیزاتو اتحاديې نه یواځې دا چې په کرونايې سختو شرایطو کې د خلکو درملیزې اړتیاوې پوره کړي بلکه عامې روغتیا او د هېواد روغتونونو ته يې د یو میلیون ډالرو په ارزښت روغتیايې تجهیزات په وړیا ډول ورکړي دي.

د افغانستان د درملیزو خدمتونو اتحاديې او د درملو واردوونکو شرکتونو د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق، د عامې روغتیا وزارت او د ولسي جرګې د روغتیا کمیسیون سره د ګډو ناستو او خپلو غوښتنو د لاسته راوړلو په پایله کې د درملیزو خدمتونو د انحصاري کولو په تړاو خپل لس ورځنی کاري اعتصاب پای ته ورساوه.  

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند وویل "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق له یوه پلوه د افغانستان د درملیزو خدمتونو اتحاديې د قانوني غوښتنو ملاتړ کړی او له بل پلوه يې د خلکو او مستهلیکینو اړتیاوو د پوره کولو په برخه کې هم ګړندي ګامونه پورته کړي دي.

ښاغلي مهمند په داسې حال کې چې د عامې روغتیا وزارت سره د افغانستان د درملیزو خدمتونو اتحادیې ستونزه حل کولو کې د ولسي جرګې د روغتیا کمیسیون همکارۍ څخه مننه وکړه، نوموړې ستونزه یې جدي او لویه وبلله او وی ویل چې دغې ستونزې همدې سکتور ته ډیرې ستونزې او ننګونې رامنځته کړی وه.
نوموړي زیاته کړه "د عامې روغتیا وزارت موافقه وکړه چې د درملیزو خدمتونو اتحادیې او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق غړیو څخه به یوه ګډه کمیټه رامنځته کړي ترڅو دوی د خپلو هغو غونډو چې په هرو ۴۵ ورځو کې به یو ځل دایریږي د نوموړي سکتور ستونزې حل کړي."

ښاغلي مهمند د درملیزو خدمتونو اتحاديې او درملو واردوونکو شرکتونو څخه وغوښتل چې د خلکو د اړتیاوو په پوره کولو کې په ځانګړی توګه د روژې په مبارکه میاشت کې خپلې هیڅ ډول هڅې او همکارۍ ونه سپموي او همدارنګه د دولت څخه يې وغوښتل چې د خپلو طرحو د عملي کولو څخه وړاندی دی د خصوصي سکتور سره پری سلا مشورې وکړي.