د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پلاوي د افغانستان لپاره د یوناما له رئیسې، مېرمن "روزوا اوتنبایو"، سره په کابل کې د دې سازمان په مرکزي دفتر کې ولیدل. په دې ناسته کې، د اتاق لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د مشرتابه پلاوي غړي ښاغلي سلطان محمد صافي او ښاغلي خانجان الکوزي، د سوېل ختیځو ولایتونو د مېوې او سبزیجاتو اتحادیې رئیس ښاغلي ګل مراد عرب، د جلغوزې اتحادیې رئیس ښاغلي سردار ولي پښتون، او د اتاق د نړیوالو اړیکو مسئول ښاغلي عبدالمتین غالب ګډون درلود. د یوناما له لوري، د اقتصادي سلاکارې مېرمن دینای بوګس، د یوناما د دفتر مسئول ښاغلي دیمتري، او د یوناما د تخنیکي دفتر مسئول ښاغلي ابوبکر هم شتون درلود.
د دې ناستې په پیل کې، مېرمن اوتنبایو د اتاق مشرتابه پلاوي ته ښه راغلاست وویل او د امام ابوحنیفه (رح) ملي او نړیوال نندارتون د درېیم پړاو له بریا څخه یې ستاینه وکړه. هغې وویل، دا نندارتون د افغانستان د خصوصي سکتور لپاره لویه لاسته راوړنه وه او د خلکو او متشبثینو، په ځانګړې توګه ښځو او نارینه وو، له فعاله ګډون څخه یې خوښي څرګنده کړه. همدارنګه، هغې د ښوونځیو د زدهکوونکو حضور په دې نندارتون کې د پام وړ وباله او د نړیوال انعکاس په اړه یې یادونه وکړه. هغې زیاته کړه، ډېرو بهرنیو بنسټونو چې په دې نندارتون کې ګډون کړی و، دا یې خپلو هېوادونو ته انعکاس کړه.
مېرمن اوتنبایو، ټینګار وکړ چې د خصوصي سکتور ونډه د افغانستان په اقتصادي وده کې د بشري مرستو څخه ډېره مهمه ده او خبر یې ورکړ چې په دوحه کې د افغانستان د خصوصي سکتور د ملاتړ لپاره د یو کاري ګروپ جوړول پلان شوی دی. هغې، وویل چې یوناما به د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق په همکاری سره هڅه وکړي تر څو د بانکدارۍ ستونزې او نور د خصوصي سکتور ننګونې دې ګروپ ته وړاندې کړي. هغې زیاته کړه، ډېرو هېوادونو هم د دې ګروپ سره د همکارۍ چمتووالی څرګند کړی دی.
په مقابل کې، ښاغلي محمد یونس مهمند، له مېرمن اوتنبایو څخه د دې لپاره مننه وکړه چې د خصوصي سکتور د ستونزو په اړه د خبرو فرصت یې برابر کړ. هغه، زیاته کړه چې نړۍ باید له افغانستان سره تعامل وکړي او افغانستان هم غواړي چې د متقابل درناوي پر بنسټ همکاري وکړي. هغه، یادونه وکړه چې د هېواد رئیس الوزرا په یاد شوي نندارتون کې د اختتامیه مراسمو په ترڅ کې د خصوصي سکتور او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د ملاتړ ژمنه کړې ده.
ښاغلي مهمند، همدارنګه د افغانستان د بانکدارۍ ستونزو ته اشاره وکړه او وویل چې دغو ستونزو سپینې پیسې تورې کړې دي چې دا حالت د هېواد د خصوصي سکتور لپاره جدي زیانونه رامنځته کړي دي. هغه د دوحې د کاري ګروپ د جوړېدو هرکلی وکړ او ټینګار یې وکړ چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق باید په دې ګروپ کې د پام وړ ونډه ولري. د اتاق لومړي مرستیال یادونه وکړه چې د کوکنارو د کرکيلې له منځه وړل، د ټول هېواد امنیت او د فساد کموالی هغه مسایل دي چې له امله یې ملګري ملتونه باید د افغان بزګرانو لپاره د کوکنارو د کرکيلې بدیل پیدا کړي.
ښاغلي مهمند، په نړیواله کچه د افغانستان د خصوصي سکتور د غږ پر اهمیت ټینګار وکړ او له مېرمن اوتنبایو یې غوښتنه وکړه چې د افغانستان څوکۍ په ملګرو ملتونو کې افغانانو ته ځانګړې شي. هغه زیاته کړه چې د افغانستان د خصوصي سکتور ستونزې باید نړیوالې ټولنې ته په سمه توګه ورسول شي ترڅو افغانستان له نړۍ سره اغېزمن او ګټور تعاملات ولري.
له دې وروسته، ښاغلي خانجان الکوزي هم د یوناما له هڅو مننه وکړه او څرګنده یې کړه چې ملګري ملتونه د نړۍ د ټولو خلکو ګډ کور دی او افغانستان هم د دې کور برخه ده. هغه زیاته کړه چې ملګري ملتونه تل د افغانستان د خلکو ترڅنګ ولاړ دي او د دې سازمان دنده دخصوصي سکتور له موخو سره همغږي لري. هغه، ټینګار وکړ چې خصوصي سکتور تل هڅه کړې ده ترڅو د خوراکي توکو او نورو اړینو موادو قیمتونه کنټرول کړي.
ښاغلي الکوزي، د افغان شرکتونو له نړیوالو بنسټونو سره د قراردادونو پر ستونزو هم خبرې وکړې او وویل چې د پروژو د بشپړولو سره سره، د پیسو ورکړه د بهرنیو شریکانو له خوا نه ده شوې. هغه د دې ستونزې یو لامل د افغانستان د شتمنیو د کنګل کېدو یادونه وکړه او زیاته یې کړه چې د دغو پیسو سرنوشت لا تراوسه ندی معلوم. همدارنګه، هغه د ځینو هېوادونو لخوا د افغان خصوصي سکتور سره د ناعادلانه چلند په اړه هم خبرې وکړې او زیاته یې کړه چې افغان سوداګرو ته ویزې نه ورکول کیږي او دغه مسئله لامل شوې چې میلیونونه ډالر د افغان شرکتونو له خوا د بهرنیو شرکتونو سره پاتې شي. هغه زیاته کړه چې سوداګر د ویزې د نه ورکولو له امله د دغو ستونزو د حل لپاره سفر نشي کولی.
هغه همدارنګه د افغانستان د صادراتو پر جدي ستونزو خبرې وکړې او څرګنده یې کړه چې له پاکستان سره د هېواد د لارې بندېدل د افغانستان د مېوو او سبزیجاتو د صادراتو لپاره یوه لویه ستونزه ده. هغه ټینګار وکړ چې د افغانستان د صادراتو لوی بازارونه په پاکستان کې دي، خو د پاکستان له خوا پر ۱۱ قلمه د افغانستان د صادراتي توکو د ګمرکي تعرفو زیاتوالی یوه لویه مانع ګرځېدلې ده. هرڅو که دا ستونزه د افغانستان حکومت او د پاکستان دولت لخوا څو ځلې ارزول شوې، خو تل سیاسي مسایل د دواړو هېوادونو د اقتصادي اړیکو پر وړاندې خنډ جوړوي.
له دې وروسته، ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د اتاق د پانګونې مرستیال، ټینګار وکړ چې خصوصي سکتور سره له دې چې له ستونزو سره مخ دی، لا هم خپلې چارې پر مخ وړي او د یوناما څخه یې د خصوصي سکتور د ستونزو په حل کې د زیاتې همکارۍ غوښتنه وکړه. هغه د افغانستان د وچې مېوې د فصل په اړه هم خبرې وکړې او زیاته یې کړه چې هند د افغانستان د خصوصي سکتور لپاره یو مهم او ارزښتناک بازار دی. هغه له مېرمن اوتنبایو غوښتنه وکړه چې د افغان سوداګرو لپاره د ویزې په اسانولو کې مرسته وکړي. هغه، زیاته کړه چې ستاسو له خوا دا کوچنۍ مرسته کولی شي د دریو ډلو بزګرانو لپاره، په ځانګړې توګه د انارو، هینګ او وچې مېوې د تولیدونکو لپاره، یوه لویه اغېزه ولري او د هغوی حالت ښه کړي.
ورپسې، ښاغلي سلطان محمد صافي، څرګنده کړه چې افغانستان له ډېرو سختیو او ننګونو څخه تېر شوی دی او په دې حساس پړاو کې، د نړیوالو بنسټونو همکاري او ملاتړ تر بل هر وخت ډېر اړین دی. هغه په دې همکارۍ ټینګار وکړ او له مېرمن اوتنبایو یې د ملاتړ غوښتنه وکړه ترڅو خصوصي سکتور وکولی شي د دې سازمان په ملاتړ سره د هېواد د شرایطو د ښه والي او ستونزو د حل لپاره کار وکړي.
همدارنګه، د یوناما تخنیکي مسئول، ښاغلي ابوبکر، د دوحې د کاري ګروپ د فعالیتونو په اړه معلومات ورکړل او څرګنده یې کړه چې دا ګروپ به په څلورو اصلي برخو کې فعالیت کوي: د خصوصي سکتور لخوا د کارموندنې ایجاد، متشبثینو ته د مالي مرستو برابرول، د خصوصي سکتور د نړیوالو مارکیتونو سره د اړیکو ټینګول، او د سوداګرۍ د پراختیا لپاره له سیمه ییزو چارواکو سره همکاري.
په پای کې، مېرمن روزوا اوتنبایو د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مشرتابه پلاوي له خوا د وړاندیزونو څخه بشپړ ملاتړ اعلان کړ او وویل چې د هند مقاماتو سره به د ویزې د اسانولو په اړه لازمې خبرې وکړي. همدارنګه، هغې خصوصي سکتور ته وړاندیز وکړ چې د سوداګریزو ستونزو د حل او خنډونو د لرې کولو لپاره دې د سارک، ایکو، د اسلامي هېوادونو او نړیوالو اتاقونو په څېر نړیوالو سازمانونو کې د اتاق غړیتوب څخه ګټه واخلي.
دوشنبه، تلې۲۳مه، ۱۴۰۳
