د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خان جان الکوزي، ضیاءالدین اچکزي او سید پرویز سادات هوفیاني او د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک د معدنونو، برښنايې وسایلو، درملو او جلغوزې سکتورونو له اتحادیو، سوداګرو او پانګوالو سره د جلا لیدنو په ترڅ کې د هغوی د شته ستونزو په اړه خبرې وکړې.

 

په پیل کې، د معدن سکتور سوداګرو او پانګوالو د تړونونو او کان کیندنې په برخه کې د دوی ستونزو په اړه، د مرمرو فابریکو تړل کیدل د مرمرو استخراج او پروسس څخه وروسته یې فابریکو ته د لیږد نشتوالي، د قیمتي او نیمه قیمتي ډبرو صادراتو برخه کې شتو ستونزو، او د پخوانۍ کړنلارې بشپړولو یادونه وکړه او د دوی د ستونزو په حل کې یې د افغانستان اسلامي امارت اړوندو ارګانونو د همکارۍ غوښتنه وکړه.

 

بیا د بریښنایی وسایلو سکتور سوداګرو او واردونکو، په ځانګړې توګه د ګرځنده تلیفونونو واردونکو، د پولې بل اړخ کې يې د سوداګریزو توکو بندیدلو، په ګمرکونو کې د وارد شوي توکو محصول ډولونو بدلونونو او د ځمکني کارګو له لارې د ترانسپورت ستونزو باندې بحث وکړ.

 

ورپسې، د درملو سکتور واردونکو له بهر څخه د درملو پیر په موخه د سوداګرو بریښنایی پیسو لیږد ستونزې جدي ګڼلو ترڅنګ، د یادې ستونزې حل غوښتنه وکړه.

د افغان جلغوزیو اتحادیې رئیس او غړیو د اتحادیې پر وړاندې د شتو ستونزو لکه: بهرنیو هېوادونو ته د جلغوزو نه صادریدل، په صادراتو کې کموالی رامنځته کیدل، د جلغوزو بیه راټیټیدل، د چین لخوا د ګمرکي تعرفو کمولو مسله او چینایي ویزو ته د لاسرسي نشتوالي ستونزې د اتاق له مشرتابه سره شریکې او د یادو ستونزو په له منځه وړلو کې يې د دوی د همکارۍ غوښتنه وکړه.

 

د اتاق د مشرتابه پلاوي غړو د ستونزو اوریدو وروسته، یادو ټولو سکتورونو سره سره ژمنه وکړه چې اتاق به د دوی ستونزې د اسلامي امارت سرپرست وزیرانو او اړوندو ادارو چارواکو سره شریکې او د له منځه وړلو په برخه کې به يې کوټلي ګامونه پورته کړي. هغه له ټولو پورته ذکر شویو سکتورونو څخه وغوښتل چې خپلې طرحې او وړاندیزونه په لیکلي ډول اتاق ته وسپاري ترڅو د دوی ستونزې له اړوندو ارګانونو سره پری د خبرو وروسته حل شي.

 

ښاغلي مهمند، د کان کیندنې او قراردادونو په برخه کې وویل: د اتاق مشرتابه پلاوي لا دمخه د اسلامي امارت د کانونو وزارت له سرپرست سره د لیدنې په ترڅ کې، په دی ټنګار درلود، چې کوچني او منځني تړونونه دی کورنیو شرکتونو ته ورکړل شي. او زیاته يې کړه چې دوی په هیواد کې د مرمرو او نیمه قیمتي ډبرو پروسس کولو پلوي دي.

 

ښاغلي مهمند د سوداګرۍ په ډګر کې د یوې لویې ننګونې په توګه د بریښنایی پیسو لیږد ستونزې ته اشاره وکړه او زیاته یې کړه: اتاق په دی برخه کې په مرکز او ولایاتو کې د مطبوعاتي کنفرانسونو په ترسره کولو سره، په نړیوالو غږ کړی چې د افغانانو کنګل شوې آزادې کړي. ښاغلي مهمند د برښنايې وسایلو واردونکو سوداګرو څخه د روڼتیا او وړاندیزونو غوښتنه وکړه.

 

ښاغلي مهمند، همدارنګه د ځمکې له لارې د افغان جلوزو لیږدولو، د چین لخوا د جلوزو تعرفو کمولو او د افغانستان اسلامي امارت بهرنیو چارو سرپرست وزیر او په کابل کې د چین سفارت په همکارۍ د ویزې صادرولو ستونزې حل کولو په برخه کې د اتاق د هڅو ډاډ ورکړ.

 

ښاغلي خان جان الکوزي په تیرو وختونو کې د کان کیندنې ستونزو او د بیروکراسۍ له امله رامینځته شویو ستونزو یادونه وکړه، او قراردادیاتو ته يې ډاډ ورکړ، چې دوی به د کانونو وزارت له سرپرست سره یوه ناسته ترسره کړي.

 

ښاغلي الکوزي د ځینو ځانګړو برښنایې وسایلو تعرفو کې شتو ستونزو یادولو ترڅنګ، د برښنایې وسایلو اتحاديې څخه د مبایلونو په برخه کې د یوې نوې طرحې وړاندی کولو غوښتنه وکړه.

نوموړي ټینګار وکړ چې چین او نورو هېوادونو ته د جلغوزو صادرولو په برخه کې باید د اوسنیو شرایطو او امکاناتو په رڼا کې قدم پورته کړی شي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند او د مدیره پلاوي غړي ښاغلي ضیاءالدین اچکزي د رخت واردوونکو اتحاديې له رئیس ښاغلي حاجي عبیدالله او د چایو یو شمیر سوداګرو سره د لیدنې په ترڅ کې د دوی د شته ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.

 

ښاغلي حاجي عبیدالله د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره پلاوي پخوانیو هڅو څخه د مننې کولو ترڅنګ، خپلې ستونزې په لاندی ډول بیان کړې:

• په تورخم کې د زرګونه خالي کانتینرونو او ګاډو توقف

• د چین سره د سوداګرۍ کوونکو سوداګرو لپاره د چین ویزو ته عدم لاسرسې

• په خصوصي بانکونو کې يې د امانتي پیسو ستونزه

• د سوداګریزو توکو پیر په موخه د هېواد څخه دباندی د پیسو په لیږد کې ستونزې

• او سوداګریزو جوازونو تمدید کولو ته عدم لاسرسې

 

ښاغلي حاجي عبیدالله او سوداګرو د پورته یادو ټولو ستونزو حل په برخه کې د اتاق د همکارۍ غوښتنه وکړه.

د وارداتو او صادراتو په برخه کې د لازمو آسانتیاوو رامنځته کولو په موخه، سوداګرو وړاندیز وکړ چې د افغانستان اسلامي امارت باید د بیلابیلو سوداګریزو توکو واردولو او صادرولو لپاره ځانګړي بندرونه په پام کې ونیسي ترڅو په بندرونو کې د زیاتې ګڼې ګوڼې مخه ونیول شي.

 

ښاغلي مهمند د سوداګرو ستونزو له اوریدو وروسته زیاته کړه چې د اتاق مشرتابه لا دمخه د سوداګرۍ وزارت او د افغانستان بانک چارواکو سره د خالي لاریو او پیسو لیږد په اړه خبرې کړي او دوی ورسره ژمنه کړې چې په دی برخه کې به لازمه همکاري وکړي. نوموړي زیاته کړه چې د چین ویزو ترلاسه کولو په اړه د اتاق مشرتابه به د بهرنیو چارو سرپرست وزیر سره هم خبرې وکړي ترڅو دا مسله په کابل کې د چین سفارت سره په همغږۍ کې حل کړي.

پنج شنبه د سنبله میاشتی پر 25 نیټه یوه غونډه د سوداګری او پانګي اچونی خوني، ملی سوداګرو ،صرافانو، صنعت کارانو او اکثراً قومی مشرانو او ولس لخوا چی د کندهار په لرغونی او تاریخی ښار کی جوړه سوی وه د غونډی ټولو برخوالو په یوه صلاح هغه غونډه چی څو ورځی مخکی د سوداګری او پانګونی په خونی کی جوړه سوی وه تایید او ملاتر یی وکړ چی د نړیوالې ټولنې لخوا د افغانستان د ولس کنګل شوی پیسی باید خوشی سی.

 

په دی تړاو د مطبوعاتي کنفرانس له ترسره کیدو سره د سوداګرو او پانګوالو ددی دریځ څخه د ملاتړ وروسته په کندهار کې سوداګرو،صنعت کارانو او یو شمیر قومی مشرانو په یو رسنیز کنفرانس کې له نړیوالې ټولنې او نړیوال بانک غوښتنه وکړه چې په یاد بانک کې د افغانستان کنګل شوې پیسې بیرته په واک کې ورکړي.

 

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګوني خونې د مدیره هیت لومړی مرستیال ښاغلی محمد یونس مهمند وویل: دا پیسی د افغانستان د ملی سوداګرو او د افغان ولس پیسی دی چی د نړیوالې ټولنې لخوا د افغانانو د پیسو کنګل کول او سوداګریزو فعالیتونو ته د کورنیو بانکونو محدودیت د سوداګرۍ او خلکو لپاره لویه ستونزه رامینځته کړې ده.

 

ښاغلی مهمند پر نړیوال بانک او نړیوال سازمان ږغ وکړ چی د افغانستان د ولس او سوداګرو ستونزو ته په کتو سره خپله پوره همکاری تر سره کړی او افغانستان دی د یو ستر ناورین څخه وژغوری.

ښاغلی مهمند یادونه وکړه چی د افغانستان سوداګریزه ټولنه د نړۍ شاوخوا هیوادونو ته د پیسو په لیږد کې له یوې لویې ستونزې سره مخ ده، او د دې وضعیت دوام د هیواد په سوداګرۍ او اقتصادي فعالیتونو منفي اغیزه کولی شي.

 

د افغانستان د صنعت کارانو ټولنې مشر وویل: که فابریکو ته خام مواد پروخت ونه رسیږې فابریکې به په ټپه ودریږې او زیاته بیکاری به دی ولس ته ور په مخه شی.

 

که د نړیوالې ټولنې له خوا د افغانانو کنګل شوې پانګه خوشې نه شي ، په هیواد کې به د بیکارۍ کچه لوړه شي او افغانستان به د یو نه کنټرولیدونکي اقتصادي بحران سره مخ شي.یوشمیر سوداګرو او پانګوالو خپلې اندیښنې یادې کړې او وې ویل چې دامهال له ګڼو ستونزو سره مخ دي.

 

په کنفرانس کې یو شمیر سوداګرو او پانګوالو هم د اوسني وضعیت په اړه اندیښنه څرګنده کړه، او وی ویل چې دا مهال له دی اړخه، د ډیر شمیر ستونزو سره مخ دي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي ضیاءالدین اچکزي، د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک او د اتاق نړیوالو اړیکو ډيپارټمنټ مسؤل د دوه اړخیزې نړیوالې سوداګرۍ شرکت د لویو پروژو ډیپارټمنټ له اجرائیوې رئیسې آغلې کیسي، د چایناټاون مؤسس ښاغلي یومینګ هوی او ددی مؤسسې له یو شمیر تخنیکي مؤلینو سره د لیدنې په ترڅ کې د حرارتي برښنا تولید په برخه کې د چینایانو د پانګه اچوونو په اړه خبرې اترې وکړې.

 

اغلې کیسي د دوه اړخیز نړیوال سوداګریز شرکت د لویو پروژو پانګونو په ځانګړي توګه په کابل ولایت کې د ۳۰۰ میګاواټه ډبرو سکرو حرارتي بریښنا تولید په اړه د مالوماتو وړاندی کولو ترڅنګ، د اتاق له مشرتابه څخه وغوښتل چې د حرارتي بریښنا پروژې پلي کولو کې د اسلامي امارت چارواکو سره د همغږۍ او تفاهم په کولو سره د هغوی څخه وغواړي چې دوی ته د وړیا ځمکې چمتو کولو، پانګوونې تضمین او د دوی امنیت تضمین کولو په برخه کې لازمه همکاري وکړي.

 

ښاغلي مهمند، چینايي پلاوي ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، په اوسني وضعیت کې د پانګه اچونې د شته فرصتونو په اړه وویل: "بریښنا د خلکو او د هېواد خصوصي سکتور یو له بنسټیزو اړتیاوو څخه ده او په هغو ناستو کې چې موږ د افغانستان اسلامي امارت اړوندو وزارتونو له سرپرستانو سره کړي دي، دوی موږ ته د بهرنیو پانګه اچونو ترلاسه کولو او د لازمو آسانتیاوو برابرولو په تړاو ډاډ راکړی دی."

 

ښاغلي مهمند د پروژې له مسؤلینو څخه وغوښتل چې خپل دقیق جزئیات او مشخص وړاندیزونه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه سره شریک کړي ترڅو اتاق د پروژې د پلی کیدو په اړه د افغانستان اسلامي امارت اړوندو وزارتونو سره خبرې وکړي او د همکارۍ څخه یې دوی ته ډاډ ورکړي.

د وروستيو سیاسي بدلونونو، د نوي حکومت واک ته رسیدلو او د هیواد څخه دباندی د پانګو کنګل کیدل په سوداګریزو راکړو ورکړو، بانکدارۍ سیستم، صنعت او د خلکو په اقتصادي وضعیت د ناوړه اغیزو کولو برسیره د ډیر شمیر ستونزو لامل شوي دي. د افغانستان سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پلاوي، پورتنیو ستونزو او د صنعتکارانو، د بانکونو اتحاديې او د صرافانوغوښتنې په پام کې نیولو سره، د (کنګل شوو پیسو آزادولو او د سوداګریزو پیسو لیږد اسانه کولو) په اړه مطبوعاتي کنفرانس ترسره کړ.

 

په دی کنفرانس کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي د درالانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي، دافغانستان - پاکستان د گدی خونی رئیس او د مدیره پلاوي غړی ښاغلي خان جان الکوزي، د مدیره پلاوي غړیو هر یو احمد ضیاء عظیمي شینوزاده، او ضیاءالدین اچکزي، د معدن او صنایعو اتاق رئیس ښاغلي شیرباز کمین زاده، د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د بانکونو اتحادیو رئیسانو، صرافانو، مختلفو سکتورونو، د کورنیو او نړیوالو رسنیو ګډون درلود.

 

ښاغلي مهمند ګډونوالو ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، د خوراکي او نفتي موادو واردوونکو، صرافانو او درملو واردوونکو له ښو مرستو او همکاریو مننه وکړه او په وروستیو ۲۰ ورځو کې، د ۱۵۰ میلیون ډالرو په ارزښت د هېواد څخه دباندی د تازه میوو او سبزیجاتو صادرول یوه لویه لاسته راوړنه وبلله.

 

ښاغلي مهمند د هېواد اقتصادي او سوداګریز نظام او د خلکو په کاروبار باندی د کنګل شوو پیسو ناوړه اغیزو په اړه د خبرو کولو ترڅنګ، زیاته کړه "کنګل شوې پیسې د افغانانو پانګه ده. او موږ د نړیوالې ټولنې څخه غواړو، چې په خپلې پریکړې یو ځل بیا غور وکړي، او د خلکو پیسې آزادې کړي.

 

نوموړي د تیلو او خواړو سکتور کې په ټولو پانګوالو غږ وکړ چې د خلکو ستونزو په پام کې نیولو سره په پلور کې له لوړ بیو څخه ډډه وکړي.

ښاغلي خانجان الکوزي د پیسو کنګل کیدل د اقتصادي کړکیچ لامل وبلل، او د خلکو او خصوصي سکتور ترمینځ د حکومت-عامه اړیکو ښه والي باندې يې ټینګار وکړ. ښاغلي الکوزي د افغانستان په اسلامي امارت او نړیوالې ټولنې غږ وکړ چې دا مسله ژر تر ژره حل کړي او د خلکو اندیښنو ته د پای ټکی کیږدي ، او په ځانګړي توګه یې د نړیوالې ټولنې څخه وغوښتل چې د افغانستان پانګې آزادې کړي.

 

ښاغلي الکوزي په سوداګرۍ، د خامو موادو او نورو توکو واردولو باندې د پیسو د کنګل کیدو منفي اغیزې یادې کړې، او په نړیوالې ټولنې یې غږ وکړ چې د خصوصي سکتور لخوا ترسره شویو پروژو لپاره پیسې تادیه کړي، او همدارنګه د افغانستان بانک باید د خلکو او صرافانو شخصي پیسو ورکړې ستونزه حل کړي.

 

ښاغلي شیرباز کامین زاده وویل "په ټول هیواد کې ۵۰۰۰ فابریکې فعالیت کوي چې شاوخوا ۱.۲ ملیونه خلک په مستقیم او غیر مستقیم ډول په کې کار کوي."

نوموړي زیاته کړه "د هيواد صنعتکاران د ماشین آلاتو، خامو موادو او پرزه جاتو پیر ته اړتیا لري او دا کار د بانکونو له لارې د پیسو د لیږ پرته امکان نه لري. هغه له نړیوالو وغوښتل چې افغانستان په خلکو دی ظلم نه کوي او د دوی پیسې دی ورته بیرته آزادې کړي.

 

ښاغلي خان محمد سرفراز باز د بانکونو سره دسوداګرو او خلکو د اړیکو په اړه خبرې وکړې او زیاته یې کړه چې سوداګر بهرنیو شرکتونو ته د پیرل شوو سوداګریزو توکو پیسې د بانک له لارې تادیه کوي. د بانکونو د همکارۍ پرته په سوداګریزو معاملو کې د پیسو لیږد ناممکن دی. هغه د اسلامي امارت او د افغانستان بانک په چارواکو غږ وکړ چې د پخوا په څیر د بانکدارۍ خدماتو چمتو کولو ته اجازه ورکړي.

 

ښاغلي باز د خپلو خبرو په اوږدو کې زیاته کړه "موږ د هېواد څخه دباندی د سوداګریزو فعالیتونو ترسره کولو لپاره، د بهرنیو اسعارو څخه د ګټې اخیستنې سره هیڅ کومه ستونزه نه لرو، لیکن په هېواد کې دننه د سوداګریزو راکړو ورکړو لپاره د بهرنیو اسعار په ځانګړې توګه د کلدارو څخه ګټه پورته کول په کلکه غندو او مخالفت يې کوو. او همدارنګه د هېواد قدرمن سوداګر او هېوادوال هڅوو، چې په خپلو سوداګریزو راکړو ورکړو کې د افغانیو څخه چې زموږ ملي هویت دی ګټه پورته کړي."

 

ښاغلي شیرین آغا سخي د خلکو د ستونزو په حل کې د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د هغو هڅو یادونه وکړه چې د افغانستان د اسلامي امارت د بیلابیلو بنسټونو او چارواکو سره په همغږۍ کې ترسره شوي، اود افغانستان د کنګل شویو شتمنیو پر خلاصون یې ټینګار وکړ.

ښاغلي نجیب الله امیري د بانکونو په فعالیتونو، سوداګرۍ، د خلکو په اقتصاد او د اسعارو په لوړېدو د افغاني پیسو د کنګل کیدو د منفي اغیزو په اړه خبرې وکړې او خلکو ته یې ډاډ ورکړ چې ددوی ټولې شتمنۍ په بانکونو کې خوندي دي. او د افغانستان بانک څخه يې وغوښتل چې په مرکز او ولایاتو کې خپلې ټولې شعبې فعالې کړي.

 

د ناستې په پای کې، ټولو ګډونوالو په یوه خوله د نړیوالې ټولنې څخه وغوښتل چې د افغانستان کنګل شوې پیسې خلاصې کړي.