د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي پانګه ایز مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د مدیره پلاوي د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د عامل پلاوي رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي او د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي په کابل کې میشت د چین سفارت مرستیال ښاغلي هو سره د یوې آنلاین ناستې په ترڅ کې، د جلغوزیو صادروونکو سوداګرو ستونزو په اړه خبرې وکړې.

ښاغلي مهمند د سوداګرۍ په برخه کې د چین د ښو همکاریو د قدردانۍ په ترڅ کې وویل "چین زموږ ستر سوداګریز شریک دی او تل یې د افغانستان د سوداګرۍ په برخه کې لازمې همکارۍ کړي دي."
ښاغلي مهمند د جلغوزیو د سوداګرو پر وړاندې د شته ننګونو یادونه وکړه او ویې ویل "د جلغوزیو صادرونکي د ویزې د نه لرلو له امله له ګڼو ستونزو سره مخ دي، ځکه نه شي کولای خپل صادرات د چین په بازارونو کې وپلوري."
نوموړي د چین د سفارت له مرستیال څخه وغوښتل چې د افغان سوداګرو او صادرونکو لپاره د ویزې د اسانتیاوو برابرولو ته جدي پاملرنه وکړي.

د مدیره پلاوي لومړي مرستيال زياته کړه "که صادرونکو ته د ويزو د ورکړې په برخه کې لا زياتې اسانتياوې رامنځته شي، د هوايي دهلېز له لارې د صادراتو ترڅنګ به چين ته د ځمکې له لارې هم خپل توليدات صادر کړو."
ښاغلي مهمند د خپلو خبرو په پای کې وویل چې، په افغانستان کې د چين د پانګونې لپاره فضا مناسبه ده او له چین څخه يې وغوښتل چې د کانونو په برخه کې پانګونه وکړي.

ښاغلي عطايي د چین او افغانستان تر منځ د سوداګرۍ د ارزښت په اړه وویل "د چین په بازارونو کې د افغان جلغوزیو تقاضا زیاته ده او موږ د هوایي دهلېز له لارې چین ته د جلغوزیو د صادراتو د زیاتوالي شاهدان یو."
هغه زیاته کړه "موږ هیله مند یو چې په دې برخه کې لازم پرمختګونه وکړو، په همدې موخه مو له کام ایر سره چین ته د جلغوزیو د لېږد تړون لاسلیک کړ، څو دغه بهیر چټک شي."

د افغانستان د جلغوزیو د اتحادیې رئیس ښاغلي دلدار ځدراڼ د جلغوزیو د صادرونکو د ستونزو په اړه خبرې وکړې او ویې ویل "موږ د جلغوزیو سوداګرو ته د ویزو د نه ورکولو، د پاکستان او ازبکستان له لارې د جلغوزيو د لېږد او د لېږد د بهير د سستوالي له امله له ډیر شمیر ستونزو سره لاس او ګریوان یو او د چین له جمهوریت څخه غواړو چې یادو ستونزو ته د پای ټکی کیږدي.  

د چین د سفارت مرستیال د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مشرتابه پلاوي او سوداګرو د ستونزو، نظریاتو او وړاندیزونو له اورېدو وروسته وویل "هڅه به وکړو چې په راتلونکو دوو اونیو کې افغان سوداګرو ته د ویزو د ورکړې ستونزې هوارې کړو. او له هغې وروسته به افغان سوداګر کولای شي چې په عادي ډول د ویزو لپاره درخواست وکړي."
ده همدا راز زیاته کړه: له افغانستان څخه د جلغوزیو د وارداتو ترڅنګ، موږ هڅه کوو چې د نورو کرنیزو محصولاتو په ځانګړي ډول د وچو میوو لکه پسته او بادامو د واردولو لپاره زمینه برابره کړو.
هغه زیاته کړه: موږ د ټولو افغاني محصولاتو لپاره ۸۹ سلنه معافیت رامنځته کړی، ترڅو افغان سوداګر لا زیات وهڅول شي.
د سفير مرستيال د پاکستان له لارې د ترانزيټي ستونزو په اړه وويل: چينايي پلاوي له پاکستاني پلاوي سره په کتنه کې دغو ستونزو ته د پاى ټکى کېښود او له دې وروسته په دې برخه کې کومه ستونزه نشته.

د "حاجي ګل آغا پرواني خیریه بنسټ" د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي تر ریاست لاندی او د اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خان جان الکوزي او احمد ضیاء عظیمي شینوزاده، حکومتي چارواکو او د خصوصي سکتور غړیو په حضور کې د پروان ولایت په مرکز کې پرانستل شو.

ښاغلي مهمند د دغه بنسټ د دفتر د پرانستلو په مراسمو کې په تیرو کلونو کې د پروان ولایت له خلکو او د هیواد په نورو ولایتونو کې له اړو خلکو سره د دغه بنسټ د اغیزمنو، ګټورو فعالیتونو او بشردوستانه مرستو د ستاینې په ترڅ کې وویل چې، دغه دفتر د پروان ولایت له اړمنو خلکو سره د مرستې په موخه د لا ډیرې همغږۍ رامنځته کولو برخه کې اړین رول لوبولی شي.   

ښاغلي مومند زیاته کړه  "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او مشرتابه پلاوي يي تل هڅه کړې چې د پیسو د لیږد له ستونزو سره سره په ټول هیواد کې له اړمنو سره په ځانګړې توګه په نازکو او سختو شرایطو کې خامو موادو او خوراکي توکو ته د خلکو د اړتیاوو د پوره کولو لپاره دوی ته یاد مواد په مناسبه او ارزانه بیه برابر کړي او هڅه کوي چې په مختلفو لارو خلکو ته د کار زمینه برابره کړي."

ښاغلي خیرالدین مایل احمدي د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه او د حکومت نورو لوړ پوړو چارواک ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، وویل  "موږ تل هڅه کوو چې د اړمنو لاسنیوی وکړو او د هغوی لپاره د مرستې او همکارۍ زمینه برابره کړو."

نوموړي زیاته کړه چي د "حاجي ګل اغا پرواني خیریه بنسټ" د مرستو د ویش معیار د اړو کسانو، توکم، دریځ او یا د ټولنې د یوې ځانګړې طبقې لپاره نه دی، بلکې د هیواد د خلکو سخته اړتیا د دې مرستو د ویش معیار دی. له همدې امله ما وغوښتل چې د مرستو بهیر د همدی دفتر له لاري ښه اداره کړو او دا پروسه معیاري کړو.

ښاغلي مایل زیاته کړه "موږ د تېر په څېر د هېواد په ټولو ولایتونو کې د مرستو رسولو بهیر ګړندی کوو او نه یوازې له خلکو سره مرسته کوو، بلکې غواړو د خپلو اوسنیو پروګرامونو له لارې خپلو ګرانو هېوادوالو ته د کار زمینه هم برابره کړو."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د ځمکني ټرانسپورټ نړیوال کنفرانس کې چې د روان کال د سپټمبر میاشتې په ۲۶-۳۰ نېټه د ازبکستان په تاشکند او سمرقند ښار کې جوړ شو او د منځنۍ اسیا، منځني ختیځ او د جنوبي اسیا د هېوادونو د خصوصي سکتورونو یو شمیر غړیو هم پکی ګډون درلود، ګډون، وینا او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق استازیتوب وکړ.  

په یاد کنفرانس کې د اتاق د ټرانسپورټ کمېټې مرستیال او د بامیانو ولایتي اتاق رئیس ښاغلي لطف الله امیني او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د تیر ډیپارټمنټ مسؤل ښاغلي غلام رحمن نبي زاده هم د ګډون ترڅنګ، د ټرانسپورټ او ټرانزیټ برخه کې د شته ننګونو او ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.

ښاغلي عطايي د منځنۍ اسیا او جنوبي اسیا د هېوادونو ترمنځ د پله په توګه د هېواد د ترانزیتي موقعیت د تشریح کولو په ترڅ کې د شته فرصتونو، ترانزیتي او ترانسپورتي ستونزو، په ترانسپورتي برخه کې د ظرفیتونو د لوړولو او د شته ستونزو د حل په اړه خبرې وکړې.
دغه راز د ځمکني نړیوال سازمان له عمومي رئیس ښاغلي امبرټو دی پییرټو او د ازبکستان د (ایرکوز) ادارې له رئیس ښاغلي سنجر پولو سره د ډیجیټل تیر لاندې د لومړۍ آزمایښتي کارګو د لیږد په اړه د یو اړخیزو ناستو په ترڅ کې د افغانستان او ازبکستان ترمنځ د سیستم، له یاد سازمان څخه د تخنیکي همکاریو د ترلاسه کولو او د ټرانسپورټي شرکتونو د معیاري کولو لپاره د ظرفیت لوړونې د پروګرامونو پر پیل هر اړخیز بحث وکړ او په دې برخه کې یې د پرېکنده همکارۍ ژمنه وکړه.

په دې کنفرانس کې د ځمکني ټرانسپورټ نړیوال سازمان او د ازبکستان د ایرکوز ادارې ژمنه وکړه چې په نږدې راتلونکي کې به د افغانستان خصوصي سکتور او د افغانستان ګمرکونو ته د روزنیزو ورکشاپونو په جوړولو سره د ځمکني ترانسپورت رواجولو برخه کې همکاري وکړي.

په اباسین ځدراڼ او احمدي سوداګریز مرکزونه چې په کابل کې د جامو د پلورلو یو له سترو مارکېټونو څخه بلل کېږي، تېره ورځ د ناڅرګند لامل له امله اور ولګېد چې له امله یې د دغو مرکزونو څښتنانو او پلورونکو ته ډېر مالي زیانونه واوښتل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق خبریال او تحقیقاتي ټیم د اورلګېدنې له سیمې څخه د لیدنې کولو ترڅنګ، له عیني شاهدانو سره مرکې کړي چې د هټیوالو او د اور وژنې مسؤلینو په وینا ددی اورلګیدنې اصلي لامل تراوسه څرګند نه دی لیکن له بده مرغه د یادو سوداګریزو مارکیټونو او پکی د هټیوالو ډیر شمیر سوداګریز توکي سوځیدلي دي.

د دغې اورلګېدنې په باره کې د درېيمې امنيتي حوزې امر د اتاق خبريال ته معلومات ورکړل او زیاته يي کړه "په احمدي سوداګریز مرکز کې څه باندې درې سوه د جامو دوکانونه وو، چې له دې جملې څخه ٣٦ هټيو ته زيان نه دى اوښتى او پاتې نور په بشپړه او یا هم په نیمه توګه ويجاړ شوي دي."
نوموړي همدا راز زیاته کړه چې، د اباسین ځدراڼ سوداګریز مرکز له پورتنۍ پوړ څخه اور ولګېد او ژر تر ژره د اور وژنې کارکوونکي راورسېدل او نورو کورونو ته یې د اور د خپرېدو مخه ونیوله.

د اباسین ځدراڼ او احمدي سوداګریز مرکزونه د کابل په لوېدیځ کې مهم سوداګریز مرکزونه بلل کېږي، چې هره ورځ زرګونه کسان د خپلو توکو د پېرلو لپاره ورځي. د يادونې وړ ده، چې څه موده وړاندې هم د اباسين ځدراڼ مارکېټ د اور لګېدنې له امله سوځیدلی وه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي نړیوالو اړیکو رئیس ښاغلي انجنیر سید جاوید برهان او د عامل پلاوي رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د (Human Stem Cells) انسټیټیوټ د بهرنیو اړیکو مسؤل ښاغلي ولاد میر سپسي سره د لیدنې په ترڅ کې، د روغتیا سکتور کې شته ستونزو، د درملو کمښت، په دولتي روغتونونو کې د معیاري خدمتونو نشتوالي او د روغتیا سکتور ښه والي برخه کې د خصوصي سکتور رول په اړه خبرې اترې وکړې.

ښاغلي عطايي د اتاق له لارې د هېواد عامه روغتونونو سره د (Human Stem Cells) انسټیټیوټ له لوري د درملو او واکسینونو ویشل وستایل او زیاته يي کړه " موږ د درملو د کمښت او د دولتي روغتونونو لپاره د معیاري خدماتو په وړاندې کولو کې له دې انسټیټیوټ څخه د لا زیاتې مرستې غوښتنه کوو."

ښاغلي برهان د روغتیا په برخه کې د خصوصي سکټور پر اهمیت د ټینګار په ترڅ کې وویل "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د خصوصي سکتور او دولتي ادارو ترمنځ د پله په توګه کار کوي ترڅو خلکو ته د روغتیايي خدمتونو د عرضې په ښه کولو کې مرسته وکړي."
نوموړي ژمنه وکړه چې د لا ډیرې همغږۍ په موخه به د (Human Stem Cells) انسټیټیوټ او عامې روغتیا وزارت مسؤلینو ترمنځ د ناستې لپاره زمینه برابره کړي.

ښاغلي ولاد میر سپسي ژمنه وکړه چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق له لارې به د (Human Stem Cells) انسټیټیوټ له عامې روغتیا وزارت سره په بېلابېلو سکتورونو کې د څو ملیونو دوز واکسین او د روغتیا سکتور د اړتیا وړ درملو په برخه کې مرسته وکړي.