د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق د پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د ریل پټلۍ ادارې له مرستیال ښاغلي حشمت الله غفوري او د ګمرکاتو سیستمونو له رئیس ښاغلي مجیب الرحمن سره په ریل پټلۍ کې د شتو ننګونو او فرصتونو په اړه خبرې اترې وکړې.

ښاغلي محمد یونس مهمند په تیرو کلونو کې د ریل پټلۍ چارواکو کار وستایه او ټینګار یې وکړ چې په دې سکتور کې د لازمو آسانتیاوو رامنځته کول د افغانستان د اقتصادي وده لپاره خورا اغیزمن دي، نو سوداګر کولی شي خپل سوداګریز توکي په لږ لګښت انتقال یا صادر کړي.

ښاغلي مهمند همدارنګه وړاندیز وکړ چې د ملي او نړیوالو بار وړونکو شرکتونو سره مشورتي ناستې جوړې کړي تر څو د ایران له لارې د افغانستان د اورګاډي په کارولو سره  سوداګریز توکي انتقال وکړي. نوموړي زیاته کړه، چې لومړی باید د هرات، بولدک او دوبۍ بار وړلو شرکتونو له چارواکو سره د هغو ننګونو په اړه خبرې وشي چې د افغانستان د تبادلې په لاره کې د ریل لارې په برخه کې شتون لري.

د اتاق مدیره پلاوي پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي هم د ریل له لارې د افغانستان د صادراتو له لیږد څخه خوښي څرګنده کړه او په دې برخه کې یې د اړوندو څانګو د همکارۍ غوښتنه وکړه.
ښاغلي صافي زیاته کړه "د نوو آسانتیاوو رامینځته کولو لپاره باید یوه کړنلاره رامینځته شي ترڅو د هغو سوداګرو کارو اسانه کړی شي څوک چې غواړي له دې لارې لیږد وکړي. هغه د اسعارو او قیمتي فلزاتو وارداتو او صادراتو لپاره نوي مقررات او کړنلارو رامنځته کولو غوښتنه هم وکړه.


ښاغلي عطايي څلورو اصلونو چې عبارت دي له روڼتیا، آسانتیا، امکانات او سرعت څخه د اشارې کولو ترڅنګ، زیاته کړه "که چیرې انتقالات د ریل پټلۍ له لارې ددی څلورو اصلونو په اساس په داسې حال کې چې لګښت یې کم وي، اجرا شي، نو ډیر سوداګر لیواله دي چې له دی لارې خپل توکي ولیږدي او په دی پروسه کې به د پام وړ وده رامنځته شي.


ښاغلي عطايي د هغو توکو چې د ریل پټلۍ له لارې لیږدول کیږي د تعرفې په کمیدو د ټینګار کولو ترڅنګ، وویل "په بندرونو کې د آسانتیاوو رامنځته کولو، د ریل په هډو، او په تعرفو کې د کموالي راوستو په موخه باید د ایراني او نورو شریکانو سره دوامداره غونډې ترسره کړی شي."

ښاغلي غفوري وویل "د ایراني اورګاډي چارواکو او د خصوصي سکتور چارواکو سره خبرې د دې لامل شوې چې د ریل له لارې وړل شوي محصولاتو په تعرفو کې ۷۰ سلنه کموالی راشي." نوموړي د خپلو خبرو په جریان کې زیاته کړه سوداګر کولی شي له دې آسانتیاوو څخه په ګټې اخیستنې خپل سوداګریز توکي په بشپرړ ډاډ او دقت سره ولیږدوي.


ښاغلي غفوري همدارنګه زیاته کړه: "پریکړه شوې چې پټرولیم، سیمنټ او ټرانزیټي توکي باید د ریل له لارې ولیږدول شي او نور توکي په خپله خوښه د ریل له لارې ولیږدول شي."

د غونډې په پای کې په دی ټینګار وشو چې دوی به ډیر ژر د بار وړلو شرکتونو، د هرات ، بولدک، دوبۍ او د نفتي توکو له چارواکو سره یوه ناسته وکړي ترڅو سوداګریز توکي په کم لګښت ولیږدول شي. او همدارنګه، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق، ریل پټلۍ او ګمرکونو ترمنځ دی دری اړخیز تفاهملیک لاسلیک شي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د اتاق د پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د غالۍو اتحاديي له رئیس ښاغلي عظیم اسلم زاده، د کابل غالۍو تولیدوونکو او صادروونکو انجمن رئیس ښاغلي قربان علي جمشید زاده او ددی صنعت له یو شمیر نورو سوداګرو سره د لیدنې په ترڅ کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق له خوا ماليي، صنعت او سوداګرۍ وزارتونو ته د شپږ فیصده تشویقي کڅوړې وړاندیز په اړه خبرې اترې وکړی.
 
ښاغلي مهمند لومړی ګډونوالو ته ښه راغلاست ووایه او ویې ویل: "د مالیې وزارت ته د غالۍ صنعت د ودې لپاره د سوداګرۍ او پانګونې اتاق لخوا وړاندیز شوی شپږ سلنه تشویقي بسته منظوره شوې او دا تشویقي کڅوړه کولی شي په بهر کې د غالۍ صادراتو په برخه کې لازمې آسانتیاوې رامینځته کړي.
 
ښاغلي مهمند د خپلو خبرو په دوام کې وویل چې د غالۍ ځینې سوداګر لاهم په پاکستان کې دي او دا چې حکومت باید هڅه وکړي د دوی لپاره دا اسانه کړي چې بیرته له پاکستان څخه افغانستان ته راستانه شي او په هیواد کې دننه خپل فعالیتونه پیل کړي.
 
ښاغلي خیرالدین مایل د غالۍ اوبدونکو څخه وغوښتل چې د تشویقي کڅوړې څخه د ګټې اخیستلو په موخه باید کمیسیون رامینځته کړي، او اتاق د دوی سره کار کوي ترڅو د غالیو صادرونکو لپاره د هڅونې بسته چې د مالیې وزارت له خوا ورته په نظر کې د ترلاسه کولو په برخه کې د ستونزو رامنځته کیدو مخه ونیسي.
 
ښاغلي صافي هیله څرګنده کړه چې د لا زیاتو آسانتیاوو رامنځته کولو لپاره باید هڅې وشي او دا چې د هیواد د سوداګرۍ او پانګونې اتاق به د غالیو صنعت ته وده ورکولو لپاره پدې برخه کې له صنعتکارانو سره نږدې کار او همکاري وکړي.
 
ښاغلي الکوزي وویل "حکومت باید د غالۍ صنعت د ودې لپاره کوټلي ګامونه پورته او مالیه باید ورته معاف کړي؛ ځکه چې دا صنعت د خلکو لپاره د کار فرصتونه پیداکوي. هغه زیاته کړه چې د پولي خدمتونو نه شتون د غالۍ اوبدونکو لپاره بله ننګونه ده کله چې بهر ته صادریږي، او دا چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه دنده لري ترڅو دا مسله ژر تر ژره د مرکزي بانک له چارواکو سره راپورته کړي او باید ورته پاملرنه وشي. ترڅو نور غالۍ اوبدونکي پدې برخه کې کوم شکایت ونه لري.
 
د غالیواتحادیي رئیس ښاغلي اسلم زاده د غالۍ سکتور په وړاندې ننګونو په اړه اندیښنه څرګنده او وی ویل چې د غالۍ پانګوالو هڅولو لپاره د ماليې وزارت لخوا د یو شمیر نورو بنسټونو په همکارۍ رامینځته شوې کړنلاره ښه کار نه کوي او باید بډایه شي. هغه وویل چې د غالۍ صنعت اوس د خپلو صادراتو ۷۵ سلنه له پاکستان څخه صادروي او پاکستان ډیره ګټه ترې ترلاسه کوي.
 
د غالیو سوداګر هم په دې باور دي چې د حکومت لخوا په هیواد کې د غالیو د سکتور ودې لپاره د زیاتو اسانتیاو په رامینځته کولو سره ، د غالیو جوړونکي به په افغانستان کې د غالۍ صنعت په برخه کې لا زیاته پانګونه وکړي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، د اتاق د ټرانسپورټ او ټرانزیټ کمېټې مرستیال ښاغلي لطف الله امیني، د بامیان ولایتي اتاق رئیس، د ټرانسپورټ، سوداګرۍ او صنعت، او عامه ګټو وزارتونو او د ټرانسپورټي شرکتونو رئیسانو په ګډون د افغانستان، آذربایجان او ترکمنستان ترمنځ د دری اړخیزه اقتصادي همکاریو میکانیزم په اړه ناسته د اتاق د کنفرانسونو په تالار کې ترسره شوه.

ښاغلي عطايي ګډونوالو ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنک، وویل "دغه ناسته د ټرانسپورټ وزارت کې د جوړو شوو ناستو د لړۍ څخه یوه ده، چې د افغانستان، آذربایجان او ترکمنستان له لارې د تیر سیستم په واسطه د آزمایښتي محموملې د څیړلو په موخه ترسره کیږي."

ښاغلي عطايي زیاته کړه "په دی ناسته کې به په دی مسیر کې د تیر سیستم تطبیق په برخه کې د شتو ننګونو، په افغانستان کې د خصوصي ټرانسپورټي شرکتونو امکاناتو او وړتیاوو او نورو موضوعګانو باندی خبرې اترې وشي."

وروسته بيا د رحمت مؤمن نړیوال ټرانسپورټي او بارچالاني شرکت ریاست او افغان تیر په واسطه ترتیب شوې پریزنټیشن د یوې طرحې په توګه ګډونوالو ته وړاندی کړی شو او ګډونوالو يې په اړه خپل نظرونه او وړاندیزونه مطرح کړل.

د ناستې په جریان کې، د اړونده ادارو له خوا د لاجوردو له لارې د آزمایښتي محمولې په انتقال او په دی برخه کې په کم لګښت، د خصوصي شرکتونو د وړتیاوو په اړه د ډاډ ترلاسه کولو او ددی لارې په ګډه ویزه باندی ټینګار وشو.

ښاغلي امیني د وړاندی شوي پریزنټیشن په اړه د ګډونوالو نظرونه مطرح او ناسته يې پای ته ورسوله.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، د ملي تدارکاتو عمومي ادارې رئیس ښاغلي کبیر خان عیسی خیل، د مختلفو اتاقونو رئیسانو او استازو او د خصوصي سکتور د پنځوسو (۵۰) زیاتو مسؤلینو په هغه غونډه کې چې د ارګ په سلام خانه کې جوړه شوې وه، ګډون او په اجنډا کې د شاملو موضوعاتو په اړه يې د اتاق نظرونه مطرح کړل.
 
ښاغلي عطايي په خپلو خبرو کې د خصوصي شرکتونو سره د ملي تدارکاتو ادارې په قراردادونو کې ستونزو ته اشاره وکړه او د حلولو لپاره یې په لاندې ټکو ټینګار وکړ:
• د محرومیت موده راکمه کړی شي
• تړونونه باید په یوې واحدې سرچینې پورې محدود او سیالۍ ته کیښودل شي
• وروستيو پرمختګونو ته په ګوتو، کورنیو تولیداتو ته باید ډیر لومړیتوب ورکړل شي
• د شرکتونو تادیې باید د مالیې وزارت لخوا تادیه کړی شي، ځکه چې د قرارداديانو څخه ډیری پیسې په دولت باندی پاتی دي
• د محرومولو میکانیزم په اړه باید تجدید نظر وشي
• د تدارکاتي پروسو روڼتیا په موخه باید شفافیت لا ډیر شي
 
د مختلفو اتاقونو، خصوصي شرکتونو او ملي تدارکاتو ادارې استازو لخوا د مفصلو بحثونو وروسته، له ۵۰ څخه ډیر شرکتونه چې دمخه د تدارکاتو پروسې څخه محروم شوي و؛ د تدارکاتو ادارې د نوي مشرتابه د هڅو په پایله کې د تور لست څخه راووتل او تصویب یې ترلاسه کړ.
 
ښاغلي عیسی خیل د خصوصي سکتور سره په تړونونو او تدارکاتي پروسو کې د روڼتیا راوستو لپاره د خپلې هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د کندهار ولایتي اتاق مدیره پلاوي غړي ښاغلي حاجي محمد داوود قادري، د اتاق د نړیوالو اړیکو او صادراتو او پانګه اچونې پراختیا ډیپارټمنټونو مسؤلینو د هندوستان لپاره افغان جنرال قونسلې آغلې ذکیه وردګ سره د یوې آنلاین ناستې په ترڅ کې د افغان سوداګرو شتو ستونزو، ننګونو او فرصتونو په اړه خبرې اترې وکړی.

ښاغلي مهمند په هندوستان کې د افغان سوداګرو په لاره کې د شتو ستونزو د له منځه وړلو په برخه کې د آغلې وردګ هڅې وستایلې خو زیاته يې کړه چې دا هڅې بسنه نه کوي او د یادو ستونزو د له منځه وړلو په موخه باید نور کوټلي ګامونه پورته کړی شي.

ښاغلي مهمند د تازه او وچو میوو، هنګ او تالک ډبرو په لاره کې د شتو خنډونو یادولو ترڅنګ، زیاته کړه "هغو هندي ډاکټرانو ته چې د روغتیا په برخه کې د ښه شهرت لرونکي دي، باید په افغانستان کې ورته پانګه اچونه وشي او د کار کولو زمینه ورته برابره کړی شي."

ښاغلي هوتک په چابهار بندر کې د شتو ستونزو یادولو ترڅنګ، زیاته کړه "په ۲۰۲۰ زیږدیز کال کې د لومړي ځل لپاره هندوستان ته د افغانستان صادراتو کې کموالې رامنځته شو. په ۲۰۲۰ زیږدیز کال کې افغانستان د هندوستان څخه ۴۸۹ میلیونه ډالره واردات او نوموړي هېواد ته يې د ۴۲۰ میلیون ډالرو په ارزښت صادرات کړي دي چې هندوستان ته په صادراتو کې د پام وړ کموالې څرګندوي."

نوموړي وړاندیز وکړ چې د دواړو هیوادونو د سوداګرو د پیسو خدمتونو ستونزو د حل په موخه دی د خصوصي بانکونو نماینده ګي د افغانستان او هندوستان له حکومتونو سره په همغږۍ جوړه شي.

په دې ناسته کې د اتاق د نړیوالو اړیکو او صادراتو څانګو چارواکو په ممبۍ کې د افغانستان قونسلګرۍ لپاره د سوداګرو ځانګړې غوښتنې شریکې کړې. دوی د ممبۍ او کندهار تر منځ د تازه مېوو سوداګرو ستونزو د له منځه وړلو او یو شمیر نورو محصولاتو ستونزو حلولو لپاره د ګډې خونې جوړول خورا مهم وګڼل او زیاته یې کړه چې پدې برخه کې باید عملي ګامونه پورته کړی شي.

د کراچۍ له لارې هندوستان ته د افغاني محصولاتو صادرولو په پروسه کې د ګړندۍ پروسې نه شتون یوه بله ستونزه وه چې ورته اشاره وشوه او په دې برخه کې د لا زیاتو تاسیساتو رامینځته کولو باندې ټینګار وشو.

آغلې ذکیه وردګ په هندوستان کې د افغان سوداګرو ستونزو تایئدولو ترڅنګ، زیاته کړه چې ددی ستونزو د له منځه وړلو لپاره باید کوټلي ګامونه پورته کړی شي. د آغلې وردګ په وینا، د دواړو هیوادونو حکومتونه باید د سوداګریزو اړیکو پراخولو لپاره ځانګړې تګلاره غوره کړي ترڅو د دواړو هیوادونو صادرات تر یوې اندازې پورې ښه شي، او د شته ستونزو لپاره باید یوه اساسي حل لاره وموندل شي.


هغې زیاته کړه چې ډیري افغان سوداګر د هندي شرکتونو سره قانوني ستونزې لري او باید دا ستونزې حل شي. په ممبۍ کې د افغانستان آغلې قونسلې وویل چې د دواړو هیوادونو قراردادي شرکتونه باید د تړون کولو څخه دمخه د دې شرکتونو په اړه بشپړه څیړنه ترسره کړي ترڅو د حقوقي ستونزو یا د پیسو ترلاسه کولو کې ځنډ سره مخ نشي.


آغلې وردګ زیاته کړه چې ډیر ژر به د ممبۍ په ښار کې د افغاني محصولاتو بازار موندنې په اړه غونډه جوړه شي او له اتاق څخه یې وغوښتل چې د هندي شرکتونو سره د پانګونې یا سوداګرۍ په برخه کې لیواله شرکتونه معرفي کړي ترڅو په دغه ناسته کې برخه واخلي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د مدیر پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د ولسي جرګې غړي او ملي سوداګر ښاغلي غلام عباس ابراهیم زاده سره د اتاق د کنفرانسونو په تالار کې د لیدنې په ترڅ کې د خصوصي سکتور شتو ستونزو او ددی ستونزو په له منځه وړلو کې د ولسي جرګې همکارۍ په اړه خپل نظرونه سره تبادله کړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پلاوي ښاغلي ابراهیم زاده ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، په دی سختو شرایطو کې د خصوصي سکتور فعالیتونو او د نوموړي سکتور په لاره کې د شته ننګونو په اړه خبرې وکړی او په دی ننګونو باندی د برلاسي کیدو په برخه کې يې د ولسي جرګې په همکارۍ ټینګار وکړ.

ښاغلي ابراهیم زاده د ولسي جرګې او خصوصي سکتور تر منځ نږدې همکارۍ په ځانګړې توګه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره مهمه وبلله او د خصوصي سکتور د شته ننګونو په حل او د هغوی د فعالیتونو د ودې په برخه کې يې د هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.

مقالات دیگر...