د افغانستان جمهور رئیس، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مدیره هیت لومړي مرستیال ښاغلي حاجي محمد یونس مهمند، د مدیره هیت سوداګریز مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي، د مدیره هیت د دارالانشاء ریس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره هیت مالي ریس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره هیت غړي احمد ضیاء عظیمي شینوزاده، د جلغوزو فابریکې رئیس ښاغلي محب الله ګردیزي، د کابینې وزیرانو، او د پکتیا، پکتیکا او خوست ولایتونو والیانو د سه شنبه په ورځ د یو لړ مراسمو په ترڅ کې په انلاین ډول د ارګ په چهارچنار ماڼۍ کې د جلغوزو پروسس فابریکه په رسمي ډول پرانسته.  

جلالتمآب جمهور رئیس وویل"موږ رحیم ګردیزي ګروپ ته ددی سترې لاسته راوړنې مبارکي وایو او د لا ښه ستایلو په موخه يې ورته یو مډال هم وړاندی کوو. د هر ولایت پانګه اچوونکې باید په خپل ولایت کې همدا ډول پانګه اچوونه وکړي، ځکه چې دا کار د ثبات، یووالي او اقتصادي پراختیا سبب ګرځي.

جمهور رئیس زیاته کړه "ګردیز د جلغوزو پروسس فابریکې په پرانستلو سره د تاریخي ارزښت لرلو تر څنګ خپل اقتصادي ارزښت هم څرګند کړ. او بله دا چې موږ د پکتیا، پکتیکا او خوست ولایتونو خلکو څخه د جلغوزو ځنګلونو ساتلو په تړاو مننه کوو."

جمهور رئیس د ځنګلونو په ساتلو کې د خلکو رول اړین وباله او زیاته يې کړه چې په دی برخه کې به بنسټیزې پانګه اچوونې ته لار هواره کړي.

ښاغلي حاجي محمد یونس مهمند د جمهور رئیس څخه د مننې کولو تر څنګ وویل"موږ غواړو چې د جلغوزو په څیر د افغانستان ټول زراعتي محصولات تولید، پروسس او ورته بازارموندنه وکړو. موږ د حکومت سره د عوایدو په راټولولو کې مرسته کوو خو حکومت باید خلکو ته د کار زمینه برابره کړي."

ښاغلي مهمند پانګه اچوونکي په هیواد کې دننه پانګه اچوونې ته وهڅول او د جمهور رئیس څخه وغوښتل چې هغه پانګه اچوونکي چې په هیواد کې دننه پانګه اچوونه کوي، د جمهوري ریاست له خوا باید د مډالونو او ستاینلیکونو په ورکولو سره وهڅول شي.

ښاغلي محبوب ګردیزي وویل"ددی لويې او معیاري فابریکي تأسیس د پکتیا خلکو ته د ښې راتلونکي هیله ورکوي او موږ جمهور رئیس ته ددی فابریکې د پرانستې په تړاو مبارکي وایو."

ښاغلي ګردیزي زیاته کړه چې که چیرې دوی ته لازمې آسانتیاوې برابرې کړې شي، نو دوی به د بریښنا په برخه کې هم پانګه اچوونه وکړي چې د لا زیاتو کاري فرصتونو د جوړیدو او غربت کچې د راټیټیدو سبب کیدای شي.

د زراعت، مالدارۍ، او اوبو ورکونې وزیر ښاغلي ډاکټر انورالحق احدي وویل"دغه فابریکه د جمهور رئیس د نوښت او هڅونې په پایله کې رامنځته شوې ده چې د عواید د زیاتوالي او د جلغوزو د ډیروالي سبب کیدای شي. د رحیم ګردیزي شرکت د فولادو په پرخه کې یو نوموتې شرکت دي او هیله لرو چې د جلغوزو په برخه کې هم ښه وځلیږي."

نوموړي د رحیم ګردیزي ګروپ څخه په هیواد کې دننه پانګه اچوونې په تړاو مننه وکړه، او زیاته يې کړه چې افغانستان هر کال ۲۴ زره ټنه د جلغوزو حاصلات لري او د حکومت د پاملرنې په پایله کې د لسو څخه تر دولسو فیصدو پورې زیاتوالې پکې راغلې دی. برسیره پردې په زرګونه هیوادوالو ته يې د کار زمینه برابره کړې ده.

د رحیم ګردیزي ګروپ د جلغوزو پروسس فابریکه د شپږمیلیونه او پنځه سوه زره امریکايې ‌ډالرو په ارزښت جوړه شوې چې ۱۰۰۰ تنه به په مستقیم ډول او ۱۰۰۰۰ تنه به په غیر مستقیم ډول پکې په کار بوخت شي.   

په کابل پوهنتون کې د ګمارونکو تربیوي مرکز جوړولو په موخه په جوړه شوې مشورتي ناسته کې د کابل پوهنتون رئيس پوهاند دوکتور محمد عثمان بابري، د لوړو زدکړو وزارت علمي مرستیال ښاغلي عبدالتواب بالاکرزي، دولتي چارواکو، د کابل پوهنتون استادانو او محصلینو او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګه اچوونې اتاق د پالیسۍ او تخنیک مرستیال ښاغلي شفیق الله عطايې ګډون درلود.

د کابل پوهنتون رئيس پوهاند دوکتور محمد عثمان بابري ګډون کوونکو ته د ښه راغلاست ویلو تر څنګ، د ګمارونکو د وړتیا لوړونې او کار موندنې په برخه کې د خصوصي سکتور، اړونده حکومتي او علمي ادارو رول اړین وباله.

ښاغلي عبدالتواب بالاکرزي د کار موندنې په برخه کې د علمي ادارو رول او طرحې اړینې وبللې او د ولایتونو په کچه ددی ډول نوښتونو غوښتونکې شو.

ښاغلي شفیق الله عطايې د ګمارونکو تربیوي مرکز جوړولو په ارزښت باندې د خبرو کولو ترڅنګ، ددی ډول مرکزونو رول د کاروبار او کوچنیو تشبثاتو په وړتیا، سوداګریزو او پانګه ایزو طرحو ته مالي ملاتړ او لازمو آسانتیاوو برابرولو په برخه کې اړین وباله او زیاته يې کړه چې ددی ډول مرکزونو جوړول د محصلینو په فکري وړتیا لوړونې او په هغوی کې د اغیزمنو اقتصادي مفکورو پیداکولو په برخه کې ارزښتمن رول لري.

ښاغلي عطايې وویل "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق ددی ډول مرکزونو جوړولو څخه ملاتړ کوي او دا چې د ګمارونکو تربیوي مرکز د لاښه والي په موخه باید د اتاق او ددی مرکز ترمنځ تفاهملیک لاسلیک شي."        

د سوداګرۍ او صنعت وزیر ښاغلي نثار احمد فیضي غوریاني، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي ریس ښاغلي توکل احمدیار، د هرات والي سید عبدالوحید قتالي، د اتاق د مدیره هیت سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د مدیره هیت مالي ریس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره هیت د نړیوالو اړیکو ریس ښاغلي سید جاوید برهان، د هرات ولایت د سوداګرۍ او پانګونې اتاق ریس ښاغلي یونس قاضي زاده، د مدیره هیت غړیو هر یو آذرخش حافظي او خان جان الکوزي، او د اتاق عامل ریس ښاغلي سید زمان هاشمي، او د خصوصي سکتور او هرات ولایتي اتاق یو شمیر غړو د لیندۍ په ۲۸مه په هرات ولایت کې د کورنیو تولیداتو نندارتون پرانسته.

ښاغلي سید زمان هاشمي وویل "دا ډول نندارتونونه په لاره اچول، د کورنیو تولیداتو په زیاتوالي او اقتصادي لوړتیا کې اړین رول لوبوي. د افغانستان صادرات ګاونډیو او د سیمې هیوادونو ته ډیر کم دي. د سوداګرۍ او صنعت وزیر ښاغلي غوریاني څخه مو هیله ده، چې داسې برنامې په لاره واچوي چې افغاني تولیدات نړیوالو مارکیټونو ته لاره پیداکړي."

ښاغلي خان جان الکوزي وویل "د هیواد په ګمرکونو کې شته اداري فساد او په لویو لارو کې بډې اخستنې په کورنیو تولیداتو، اقتصاد او مستهلیکنو ډیرې منفي اغیزې لري." نوموړي زیاته کړه، تر څو چې اداري فساد له منځه ولاړ نه شي، کورني تولیدات نشي کولې چې د وارداتي توکو سره سیالي وکړي.

ښاغلي نثار احمد فیضي غوریاني د کورنیو تولیداتو د پیژندګلوۍ په موخه ددی ډول نندارتونونو په لاره اچول اړین وبلل او صنعت، سوداګرۍ او صادراتو د زیاتوالي په برخه کې يې د سوداګرۍ او صنعت وزارت له برنامو یادونه وکړه.

دغه دوه ورځنې نندارتون د هرات ولایت په آسمان تالار کې په اچول شوی وه چې د کورنیو تولیداتو ۱۰۰ غرفې پکې جوړې شوې وې؛ چې ددی جملې څخه ۷۵ غرفې د ښځینه سوداګرو لاسي صنایعو ته ځانګړې شوې وې.    

د سوداګرۍ او صنعت وزیر ښاغلي نثار احمد فیضي غوریاني، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي ریس ښاغلي توکل احمدیار، د هرات والي سید عبدالوحید قتالي، د اتاق د مدیره هیت سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د مدیره هیت مالي ریس ښاغلي شیرین آغا سخي، د مدیره هیت د نړیوالو اړیکو ریس ښاغلي سید جاوید برهان، د هرات ولایت د سوداګرۍ او پانګونې اتاق ریس ښاغلي یونس قاضي زاده، د مدیره هیت غړیو هر یو آذرخش حافظي او خان جان الکوزي، او د اتاق عامل ریس ښاغلي سید زمان هاشمي، او د خصوصي سکتور او هرات ولایتي اتاق یو شمیر غړو د لیندۍ په ۲۷مه د هرات ولایت په صنعتي ښارګوټي کې د (اعتماد) په نوم لمریزې بریښنا فابریکه پرانسته.

ښاغلي توکل احمدیار وویل "په کور دننه پانګه اچوونه، د خلکو لپاره د کاري فرصتونو برابرولو تر څنګ د هیواد په اقتصادي لوړتیا کې اړین رول لوبوي."

نوموړي زیاته کړه چې پانګه اچوونکي د دولت ملاتړ ته اړتیا لري او که چیرې دولت ددغه پانګه اچوونکو ملاتړ وکړي، نو په هیواد کې به خلک پانګه اچوونې ته وهڅیږي.

ښاغلي نثار احمد فیضي غوریاني د لمریزې بریښنا تولید یو اړین ګام وباله او د لمریزې بریښنا تولیدوونکو کمپنیو څخه يې وغوښتل چې د افغانستان سولري تولید څخه ګټه پورته کړي.

ښاغلي سید عبدالوحید قتالي د لمریزې بریښنا تولیدونکو فابریکو جوړول د هیواد د بنسټیزو اړتیاو څخه وبلل او د درنو هیوادوالو څخه يې وغوښتل چې د کورنیو تولیداتو څخه ګټه پورته کړي.

د (اعتماد) لمریزې بریښنا شرکت ریس او د هرات ولایتي اتاق د مدیره هیت غړي ښاغلي محمد یونس فقیري وویل "دغه شرکت په کال کې د ۳۰۰ څخه تر ۵۰۰ میګاواټ بریښنا تولید وړتیا لري او په راتلونکي کې يې د زیاتوالي په موخه هڅې روانې دي او په دغه شرکت کې په سلګونه تنو کسان په دوه شیفټونو کې په کار بوخت دي."   

د افغانستان د سوداګرۍ او صنعت وزیر ښاغلي نثار احمد فیضي غوریاني تر مشرۍ لاندې د افغانستان او پاکستان د ټرانزیټ او سوداګرۍ کمیټې (اپتیکا) اتمه غونډه د پاکستان په اسلام آباد ښار کې د اتاق د مدیره هیت لومړي مرستیال ښاغلي حاجي محمد یونس مهمند، د مدیره هیت غړي خان جان الکوزي، د زراعت، اوبو ورکونې او مالدارۍ وزارت، د ګمرکونو عمومي ریاست او د پاکستان په تړاو چارو کې د جمهور ریس باصلاحیته استازیو په ګډون تر سره شوه.

دغه ناسته د افغانستان او پاکستان د ټرانزیټ او سوداګرۍ تفاهملیک (اپټا) د څیړنې، د ټرانزیټ او سوداګریزو همکاریو، او په دواړو هیوادونو کې د سوداګرو د ګمرکي ستونزو د له منځه وړلو په موخه،   په سوداګریزو او پانګه ایزو چارو کې د پاکستان د اسلامي جمهوریت ستر سلاکار په کوربه توب تر سره شوه.

ددې کمیټې په اوومه ناسته کې چې د ۱۳۹۹ لمریز کال د لړم د میاشتې په ۲۷مه نیټه په کابل کې ترسره شوه، د افغانستان – پاکستان د ګمرکي مالوماتو تبادلې تفاهملیک د افغانستان د ګمرکونو د عمومي ریاست او د پاکستان د ګمرکونو بورډ غړي په واسطه لاسلیک شو.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د سوداګریزو شخړو حل مرکز یو سیمینار (د افغانستان په حقوقي نظام کې د سوداګریز منځګړیتوب قرارونو پیژندنه او تطبیق) تر عنوان لاندې د اتاق د تخنیک او پالیسۍ مرستیال ښاغلي شفیق الله عطايې، د سوداګریزو شخړو حل مرکز سرپرست، یو شمیر حکمونو، قاضیانو، حقوق پوهانو، او د خصوصي سکتور یو شمیر غړیو په ګډون په اتاق کې په لاره واچول شو.

ښاغلي عطايې ګډون کوونکو ته د ښه راغلاست ویلو تر څنک زیاته کړه "د افغانستان په عدلي او قضايې ادارو کې د سوداګریزو شخړو حل یوه ستره ستونزه ده؛ دی ستونزې ته د پای ټکي کیښودلو په موخه، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق په ۱۳۹۴ لمریز کال کې د اتاقونو د چارو تنظیم قانون او د اتاق د اساسنامې پر بنسټ د سوداګریزو شخړو حل مرکز تاسیس کړ.

ښاغلي عطايې په تیرو شپږو کلونو کې د خصوصي سکتور لپاره د منځګړیتوب خدمتونو وړاندې کول، د نړیوالو تجربو په نظر کې نیولو سره د منځګړیتوب قرارونو او کړنلارو تدوین کول، د افغانستان په حقوقي نظام کې د سوداګریزو شخړو حل په موخه د منځګړیتوب قرارونو پیژندنه، او د علمي سیمنارونو او عامه پوهاوي په تړاو د برنامو په لاره اچول ددی مرکز د لاسته راوړنو په توګه یاد کړل.

د ابن سینا پوهنتون د حقوقو پوهنځي ریس او سوداګریز حکم ښاغلي ډاکټر عبدالواحد افضلي وویل "د سوداګریزو شخړو حل مرکز کولې شي چې د سوداګریزو شخړو په له منځه وړلو کې ډیرې آسانتیاوې رامنځته کړي."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د سوداګریزو شخړو حل مرکز سرپرست ریس ښاغلي مهدوي خرد ددی مرکز د خدمتونو په اړه چې د حکمیت، منځګړیتوب، حساب تصفیې، او اهل خبره څخه عبارت دي، مالومات وړاندې کړل.

د سیمینار په اوږدو کې، (د اساسي قانون په رڼا کې د حکمیت صلاحیت) او (د افغانستان په حقوقي نظام کې د حکمیت قرارونو پیژندنه او تطبیق يې) موضوعګانې د اړونده متخصصینو له لورې تشریح شوې.   

مقالات دیگر...