د "حاجي ګل آغا پرواني خیریه بنسټ" د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي تر ریاست لاندی او د اتاق د مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خان جان الکوزي او احمد ضیاء عظیمي شینوزاده، حکومتي چارواکو او د خصوصي سکتور غړیو په حضور کې د پروان ولایت په مرکز کې پرانستل شو.

ښاغلي مهمند د دغه بنسټ د دفتر د پرانستلو په مراسمو کې په تیرو کلونو کې د پروان ولایت له خلکو او د هیواد په نورو ولایتونو کې له اړو خلکو سره د دغه بنسټ د اغیزمنو، ګټورو فعالیتونو او بشردوستانه مرستو د ستاینې په ترڅ کې وویل چې، دغه دفتر د پروان ولایت له اړمنو خلکو سره د مرستې په موخه د لا ډیرې همغږۍ رامنځته کولو برخه کې اړین رول لوبولی شي.   

ښاغلي مومند زیاته کړه  "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق او مشرتابه پلاوي يي تل هڅه کړې چې د پیسو د لیږد له ستونزو سره سره په ټول هیواد کې له اړمنو سره په ځانګړې توګه په نازکو او سختو شرایطو کې خامو موادو او خوراکي توکو ته د خلکو د اړتیاوو د پوره کولو لپاره دوی ته یاد مواد په مناسبه او ارزانه بیه برابر کړي او هڅه کوي چې په مختلفو لارو خلکو ته د کار زمینه برابره کړي."

ښاغلي خیرالدین مایل احمدي د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه او د حکومت نورو لوړ پوړو چارواک ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، وویل  "موږ تل هڅه کوو چې د اړمنو لاسنیوی وکړو او د هغوی لپاره د مرستې او همکارۍ زمینه برابره کړو."

نوموړي زیاته کړه چي د "حاجي ګل اغا پرواني خیریه بنسټ" د مرستو د ویش معیار د اړو کسانو، توکم، دریځ او یا د ټولنې د یوې ځانګړې طبقې لپاره نه دی، بلکې د هیواد د خلکو سخته اړتیا د دې مرستو د ویش معیار دی. له همدې امله ما وغوښتل چې د مرستو بهیر د همدی دفتر له لاري ښه اداره کړو او دا پروسه معیاري کړو.

ښاغلي مایل زیاته کړه "موږ د تېر په څېر د هېواد په ټولو ولایتونو کې د مرستو رسولو بهیر ګړندی کوو او نه یوازې له خلکو سره مرسته کوو، بلکې غواړو د خپلو اوسنیو پروګرامونو له لارې خپلو ګرانو هېوادوالو ته د کار زمینه هم برابره کړو."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د اقتصادي همکاریو سازمان (ECO) د سوداګرۍ او صنایعو خونې د رئیسانو په غونډه کې چې د ایران د سوداګرۍ، صنایعو، کانونو او کرنې اتاق تر ریاست لاندی د دغه سازمان د ۲۰۲۵ زیږدیز کال د منشور د د تحقق په موخه په آنلاین ډول جوړه شوې وه، ګډون او وینا وکړه. او د ایکو د غړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ د اسانتیا او پراختیا لپاره یې د دغې غونډې ترسره کول خورا مهم وبلل.

ښاغلي عطايي د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق په استازیتوب خبرې وکړې او د ایکو د سوداګرۍ او صنایعو خونې د اجرایوي کمیټې د لومړۍ غونډې د ترسره کیدو ستاینه یې وکړه او د ایکو له ټولو غړو هیوادونو څخه یې وغوښتل چې د ECO غړو هیوادونو ترمنځ د سوداګرۍ پراختیا په برخه کې د همکارۍ کچه لوړه کړي.

ښاغلي عطايي زیاته کړه "د افغانستان د سیاسي نظام په بدلون سره امنیت تامین شوی او د پانګونې فرصتونه رامنځته شوي دي." نوموړي د خپلو خبرو په دوام کې وویل، د تېر کال په پرتله د سیمې او نړۍ هېوادونو ته د توکو او محصولاتو په صادراتو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی او دا لړۍ دوام لري.

ښاغلي عطايي هيله څرګنده کړه، چې د ایکو د اقتصادي همکاريو سازمان د سوداګرۍ او صنايعو خونې د غړو هېوادونو په همکارۍ به د غړو هېوادونو ترمنځ د همغږۍ د رامنځته کولو لپاره لا زياتې زمينې برابرې شي. تر څو موږ وکولای شو د دغو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ او پانګونې بهیر پیاوړی او ګړندی کړو.

په دې کتنه کې چې د ایران د سوداګرۍ خونې په کوربه توب د ویډیو کنفرانس له لارې ترسره شوه، ګډونوالو هر یو په جلا جلا توګه د ایکو سازمان د ۲۰۲۵ کال د منشور په برخه کې د پرمختګونو په اړه خبرې وکړې او د ایکو سازمان د غړیو هېوادونو سوداګرو او پانګوالو لپاره یې د همکاریو په رامنځته کولو ټینګار وکړ.

په اباسین ځدراڼ او احمدي سوداګریز مرکزونه چې په کابل کې د جامو د پلورلو یو له سترو مارکېټونو څخه بلل کېږي، تېره ورځ د ناڅرګند لامل له امله اور ولګېد چې له امله یې د دغو مرکزونو څښتنانو او پلورونکو ته ډېر مالي زیانونه واوښتل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق خبریال او تحقیقاتي ټیم د اورلګېدنې له سیمې څخه د لیدنې کولو ترڅنګ، له عیني شاهدانو سره مرکې کړي چې د هټیوالو او د اور وژنې مسؤلینو په وینا ددی اورلګیدنې اصلي لامل تراوسه څرګند نه دی لیکن له بده مرغه د یادو سوداګریزو مارکیټونو او پکی د هټیوالو ډیر شمیر سوداګریز توکي سوځیدلي دي.

د دغې اورلګېدنې په باره کې د درېيمې امنيتي حوزې امر د اتاق خبريال ته معلومات ورکړل او زیاته يي کړه "په احمدي سوداګریز مرکز کې څه باندې درې سوه د جامو دوکانونه وو، چې له دې جملې څخه ٣٦ هټيو ته زيان نه دى اوښتى او پاتې نور په بشپړه او یا هم په نیمه توګه ويجاړ شوي دي."
نوموړي همدا راز زیاته کړه چې، د اباسین ځدراڼ سوداګریز مرکز له پورتنۍ پوړ څخه اور ولګېد او ژر تر ژره د اور وژنې کارکوونکي راورسېدل او نورو کورونو ته یې د اور د خپرېدو مخه ونیوله.

د اباسین ځدراڼ او احمدي سوداګریز مرکزونه د کابل په لوېدیځ کې مهم سوداګریز مرکزونه بلل کېږي، چې هره ورځ زرګونه کسان د خپلو توکو د پېرلو لپاره ورځي. د يادونې وړ ده، چې څه موده وړاندې هم د اباسين ځدراڼ مارکېټ د اور لګېدنې له امله سوځیدلی وه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند او د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د کندا میوو قرنطیني آفتونو او فومیګیشن مرکز پرانست غونډه کې چې د حکومت لوړ پوړو چارواکو سربیره، د کندا فروټ شرکت رئیس ښاغلي سعدالدین سعید او د خصوصي سکتور غړیو هم پکی ګډون درلود، ګډون او ویناوې وکړې.

ښاغلي مهمند د دې مرکز د پرانستلو له امله د کندا فروټ شرکت له مسؤلینو څخه د مبارکۍ او مننې په څرګندولو سره وویل "افغان سوداګرو او صادرونکو تل د کرنیزو محصولاتو فومیګیشن په موخه زیاتې پیسې او وخت ګاونډیو هېوادونو او د سیمې ته په مصرف رسولي دي، چې له نېکه مرغه د دغه مرکز په پرانیستلو او د فعالیت په پیلیدو سره صادروونکي کولای شي خپل مالونه په کم لګښت او وخت کې د سیمې او نړۍ هیوادونو ته صادر کړي."

د اتاق لومړي مرستيال زياته کړه "د هېواد صادرات د تېرو کلونو په پرتله د پام وړ زيات شوي او دغه لړۍ دوام لري."  
نوموړي ټینګار وکړ چې د دغه مرکز په فعالیت سره باید د هېواد صادرات د افغانستان تر نامه لاندې ترسره شي.

ښاغلي خان جان الکوزي د سوداګرۍ او صنایعو په وده کې د کرنې او اوبولګولو ستر اهمیت ته په اشارې سره وویل "د کندا فروټ شرکت له کلونو راهیسې ګاونډیو هېوادونو او سیمې ته د مېوو او سبزیجاتو د صادرولو په برخه کې د پام وړ خدمتونه وړاندې کړي دي."
نوموړي د دغه ډول مرکز پرانیستل د هېواد د توکو او تولیداتو د صادراتو په برخه کې یوه بېړنۍ اړتیا وګڼله.

د فومیګیشن او قرنطین آفتونو د کنټرول مرکز اجرائیوي رئیس ښاغلي نجیب الله مهمند د دغه مرکز د ګټو په اړه خبرې وکړې او زیاته يي کړه "فومیګیشن د صادرونکو لپاره د سوداګریزو محصولاتو ساتل او سالم مدیریت، د ډول ډول زیان رسوونکو حشراتو او قرنطین آفتونو له منځه وړلو او د سوداګریزو توکو لپاره د نړیوال اعتبار لاسته راوړلو سبب ګرځي."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق بهرنیو هېوادونو ته د هوايي دهلېز له لارې د صادراتو د زیاتوالي په موخه د صنعت او سوداګرۍ وزارت او نورو اړوندو دولتي ادارو په همکارۍ د هوايي دهلېز له لارې د صادراتو بهیر بېرته پیل کړ.
په همدې موخه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق، کام ایر هوايي شرکت او د افغانستان د جلغوزيو ملي اتحادیې ترمنځ د همکارۍ درې اړخیزه هوکړه لیک د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د لومړي رئیس ښاغلي محمد یونس مهمند، د یاد اتاق مدیره پلاوي مالي رئیس شیرین اغا سخي، د عامل پلاوي رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي خان جان الکوزي او ضیاالدین اڅکزي، د جلغوزیو د ملي اتحادیې رئیس ښاغلي دلدار ځدراڼ او د کام ایر هوايي شرکت سوداګریز ریاست مرستیال ښاغلي سهراب امیني په حضور کې لاسلیک شو.  

ښاغلي مهمند د هوايي دهلېز له لارې چین ته د جلغوزیو د لېږد بهیر هرکلی وکړ او ویې ویل "د سوداګرۍ اتاق تل هڅه کوي چې د صادراتو د زیاتوالي په موخه د هېواد خصوصي سکتور وهڅوي څو د کورنیو سرچینو او هوايي شرکتونو څخه ګټه پورته کړي.

نوموړي همدارنګه د جلغوزيو د صادرونکو د هڅو او د کام ایر هوايي شرکت د ښو همکاریو یادونه وکړه او زیاته يي کړه "د افغانستان د صادراتي توکو په مناسبه بیه نورو هیوادونو ته د لیږد په برخه کې د کام ایر شرکت د دوامداره همکاریو له امله مننه کوو."

دغه هوکړه لیک  ښاغلي عطايي، سهراب امیني او ښاغلي دلدار ځدراڼ لاسلیک کړ.

د يادونې وړ ده، چې د ياد شوي هوکړه ليک له مخې، د کابل – دوبۍ او دوبۍ – شانګهاى د هوايي دهلېز له لارې د هر کيلو جلغوزيو انتقال بیه ٣،٥ امريکايي ډالره و ټاکل شوه.

همدا راز د اتاق او کام ایر تر منځ د پخواني لاسلیک شوي هوکړه لیک له مخې، له کابل څخه ډیلي ته د هوايي دهلیز له لارې د یو ټن څخه د في کیلو صادراتي توکو (د زعفرانو پرته) لیږد یو ډالر او له کابل څخه دوبۍ ته ۱.۵ ډالره لګښت لري.