د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د اتاق د مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د اتاق د نړیوالو اړیکو رئیس ښاغلي انجنیر سیدو جاوید برهان او د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د کنفرانس په دویمه او دریمه ورځ کې د یاد کنفرانس نوښت، ټکنالوجۍ او خصوصي کولو پنلونو په ګډون د نورو اوو پنلونو څخه د لیدنې په ترڅ کې، د هېواد د خصوصي سکتور په استازیتوب د افغان خصوصي سکتور شتو ستونزو او په ازبکستان کې د افغان سوداګرو ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
 
ښاغلي توکل احمدیار په دغو ناستو کې په افغانستان کې د پانګونې په ځانګړې توګه د کانونو، کرنې، خدمتونو او نورو برخو کې د پانګونې د شته فرصتونو په اړه خبرې وکړې او د رامنځته شویو بدلونونو او د اسلامي امارت د تاسیس په اړه په ځانګړي ډول په اداراتو کې د فساد د کمښت او په هېواد کې د پانګوالو لپاره د امنیت د تامین او همدارنګه په افغانستان کې د پانګونې لپاره د ښو رامنځته شویو شرایطو یادونه وکړه او په ازبکستان کې میشتو افغان سوداګرو او د نړیوالو پانګوالو یې وغوښتل چې په افغانستان کې پانګونه وکړي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د اتاق د مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د اتاق د نړیوالو اړیکو رئیس ښاغلي انجنیر سیدو جاوید برهان او د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د ازبکستان خصوصي سکتور بلنې پربنسټ د ازبکستان پانګه اچونې نړیوال کنفرانس کې ګډون وکړ.
 
ددی دری ورځني کنفرانس په لومړۍ ورځ چې د ازبکستان د ولسمشر ښاغلي شوکت میرضیایف له خوا پرانیستل شو، ښاغلي میرضیایف له ۲۰۱۷ کال څخه تر ۲۰۲۲ کال پورې پر بدلونونو، په ځانګړې توګه په ازبکستان کې د بازار د ازادولو، هغو بدلونونو ته د چې بیخ بنسټیزه سکتور پوری تړاو لري، د ازبکستان د اقتصاد خصوصي کولو او بشري سرچینو برخه کې پانګه اچونې په اړه خبرې اترې وکړې.
 
د ازبکستان ولسمشر دغه راز د راتلونکو پنځو کلونو لپاره د خپل هېواد د پلانونو په تیره بیا د بانکونو د خصوصي کولو، خدماتو، د اقتصادي زیربناوو د ښه والي او د پانګونې د جلبولو یادونه وکړه.
ورپسې د اسيايي بانک رئيس، د نړيوال بانک رئيس، د بيارغونې او پراختيا برخه کې د اروپايي بانک رئيس او د WTO سازمان سکرتر جنرال په ازبکستان کې د خپلو پنځو کلنو کاري پلانونو په اړه د خبرو کولو ترڅنګ، د بیخ بنسټیزه کارونو ښه والي او د پانګونې د جلب په برخه کې ژمنې وکړې.
 
ښاغلي احمدیار او ورسره پلاي د فرصت نه په ګټه اخیستو سره په ازبکستان کې میشتو یو شمېر افغان خصوصي شرکتونو سره چې په دې ناسته کې یې برخه اخیستې وه، وکتل. او په ازبکستان کې د دوی د پانګونې په اړه د دوی د اندېښنو د اورېدو او همدارنګه د ټرانزیټ په برخو کې د دوی د ستونزو د اورېدلو پر مهال يي دوی وهڅول شول چې په هېواد کې پانګونه وکړي.
 
د خصوصي سکټور له استازو او ازبک پانګوالو سره په کتنه کې د اتاق مشرتابه پلاوي په افغانستان کې د پانګونې د شته فرصتونو یادونه وکړه او زیاته يي کړه چې په ادارو کې د فساد کموالي او د پانګوالو لپاره د ښه امنیت شتون په افغانستان پانګه اچونې ته لاره هواره کړې ده او له هغوی یې وغوښتل چې په افغانستان کې پانګونه وکړي.

د‌ افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د مديره پلاوي لومړي مرستيال ښاغلي محمد يونس مهمند د لاسي صنايعو او په لاس اوبدل شويو غاليو نندارتون، چې د نوي هجري لمریز کال د پېل په مناسبت جوړ شوي نندارتون پرانستې مراسمو کې، چې د افغانستان اسلامي امارت د وياند مرستيال ښاغلي انعام الله سمنګاني، د افغانستان لپاره د ترکيي سفیر ښاغلي جیهاد ارګنای، د صنعت او سوداګرۍ وزارت د صنعتي پارکونو رييس ښاغلي سيد محسن سادات د صنايعو او کانونو خونې مشر، د غاليو د اتحاديې مشر نوراحمد نوري، ګڼ شمیر صنعتکارانو او سوداګرو هم پکې حضور درلود ګډون او وینا وکړه.
 
ښاغلي مهمند په وروستیو څو مياشتو کې د افغانستان د صادراتو ګراف لوړيدو، هوايي دهليزونو بيا فعاليت له امله د اسلامي امارت له مسوولينو څخه د مننې ترڅنګ، د ګاونډيو او سيمه ييزو هېوادونو سره په سوداګرۍ او ټرانزيټ برخو کې شته ستونزو، د سوداګرو او پانګوالو لپاره د ويزو صدور ستونزو يادونه وکړه.
 
نوموړي وويل، سوداګرۍ او پانګونې اتاق هميش د اسلامي امارت مسوولينو سره د خصوصي سکتور شته ستونزې شريکې، چې له نېکمرغه تر ډېره بريده ستونزې راکمې شوي، په ګمرکونو او عايداتي ادارو کې اداري فساد لمنځه وړل شوی، د پانګوالو او تجارانو امنيت تآمين شوی دی.
 
په دغه نندارتون کې د اسلامي امارت د وياند مرستيال ښاغلي انعام الله سمنګاني او د صنعت او سوداګرۍ وزارت استازي د افغانستان اقتصاد او کارمندنې برخو کې د خصوصي سکتور هڅې او مبارزې د قدر وړ وبللې او ډاډ يې ورکړ، چې د حکومت رهبري د صنعت کارانو او سوداګرو لاسنيوي او ملاتړ ته ژمن ده.
 
د يادونې وړ ده چې په ۱۳۹۹ کال کې د افغانستان د قالينو صادرات ۳۰۹،۴۶۷ متر مربع وو، چې ارزښت يې له يوولس ميليونو ډالرو لوړ وو خو، په ۱۴۰۰ کال کې دغه مقدار کې د پام وړ لوړوالی راغلی. د صادر شویو قالينو کچه څه د پاسه يو ميليون متر مربع او مالي ارزښت يې شاوخوا ۳۵ ميليونه ډالرو ته رسيدلی دی.
 
دغه راز په ۱۳۹۹ کال کې د افغانستان د صادراتو ټوليز مقدار ۷۲۹ ميليونه ډالره وو، چې په ۱۴۰۰ کال کې يو ميليارد او ۹۶ ميليونه ډالرو ته پورته شو.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د مدیره پلاوي غړیو هر یو ښاغلي ضیاءالدین اچکزي او احمد ضیاء عظیمي شینوزاده، د عامل پلاوي مالي او اداري مرستیال ښاغلي میرویس هوتک، د افغان – ګډ اتاق اجرائیوي رئیس ښاغلي نقیب الله صافي د پاکستان سرحد سوداګرۍ او صنایعو اتاق پخواني مرستیال او د یاد اتاق د مدیره پلاوي اوسني غړي ښاغلي منظور الهي او د سارک اتاق سره د لیدنې په ترڅ کې، د دواړو هېوادونو ترمنځ د شتو سوداګریزو او ټرانزیټي ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
 
ښاغلي منظور الهي د دواړو هېوادونو ترمنځ د بارتر سوداګرۍ، د وارداتو برښنايي یا (EIF) فورم، او د صادراتو برښنايي فورم یا (EF) تمدید، د (ډیټنشن)، کرستپینګ یا د پاکستان کراچۍ بندر کې د کانتینرونو بیړني بدلون او د دواړو هېوادونو په دروازو کې د لازمو آسانتیاوو رامنځته کولو په اړه خبرې وکړې او په یادو برخو کې يي اتاق د همکارۍ غوښتنه وکړه.
 
ښاغلي خان محمد سرفراز باز منظور الهي او ورسره پلاوي ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، د بارتر سوداګرۍ، د افغانستان د صادراتو او وارداتو ترمنځ د بیلانس نه شتون او د پیسو د لیږد په اړه مفصلې خبرې وکړې او ژمنه يي وکړه چې یادې موضوعګانې به د سوداګرۍ او صنعت وزارت، د افغانستان بانک او نورو اړوندو سره شریکې او هڅه به وکړي چې په یادو برخو کې دایمي میکانیزم رامنځته او تطبیق کړي.

د هندوستان لومړۍ ټرانزیټي جوپه چې څلور لارۍ صادراتي توکي لکه بوره او غوښه د پاکستان او افغانستان له لارې ازبکستان ته لیږدول کیږي.
د پلچرخي په صنعتي پارکونو کې، د یادې ټرانزیټي جوپې د انتقال په موخه په جوړو شوو مراسمو کې د سوداګرۍ او صنعت وزیر ښاغلي نورالدین عزیزي، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز، د اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، د مدیره پلاوي غړي ښاغلي ضیاءالدین اچکزي، سوداګرو او د خصوصي سکتور او ولایتي اتاقونو استازیو ګډون درلود.
 
ښاغلي عزیزي وویل "د هندوستان لومړۍ سوداګریزه جوپه چې د افغانستان او پاکستان له لارې ازبکستان ته لیږدول کیږي، ثابته کړه چې زموږ هیواد د منځنۍ او جنوبي اسیا د هیوادونو په منځ کې ښه رول او مقام لري."
نوموړي زیاته کړه "وزارت له څلورو میاشتو راهیسې له ګاونډیو هېوادونو سره د سوداګرۍ او ټرانزیټي ستونزو د حل په موخه کار کوي، چې په دې برخه کې مو له پاکستان سره څو ناستې درلودې او په دې برخه کې هوکړې ته رسېدلي او موږ وکولای شول چې شته خنډونه تر یو حده له منځه یوسو."
 
ښاغلي عزیز د خپلو خبرو په جریان کې زیاته کړه چې هندوستان کولای شي خپل سوداګریز توکي د کراچۍ، ګوادر او چابهار بندرونو او د افغانستان د شېرخان، حيرتان، اقينې او تورغونډۍ د بندرونو له لارې منځنۍ اسيا ته ولېږدوي. او د پاکستان او هندوستان ترمنځ په موضوعاتو کې يي خبله بی پلوي اعلان او د پاکستان، افغانستان او ازبکستان ترمنځ د سوداګرۍ او ترانزيټي سرمشريزه غونډه جوړیدونکې غوڼده کې د خپل ګډون خبر ورکړ.
ښاغلي عطايي د افغانستان او پاکستان د سوداګرۍ او ترانزیټ پر وړاندې د شته ستونزو یادولو ترڅنګ، وویل "د اوسني افغان حکومت د هڅو او په ځانګړې توګه د صنایعو او سوداګرۍ وزارت د هڅو په پایله کې نن ورځ موږ د افغانستان او پاکستان ترمنځ د ستونزو د راکمیدو او د افغانستان او پاکستان له لارې ازبکستان ته د لومړې سوداګریزې جوپې د لیږد شاهدان یو."
 
نوموړي افغانستان د منځنۍ او سوېلي اسيا هېوادونو ترمنځ د پله په توګه ياد کړ او ويې ويل "تر دې دمه دا موضوع یواځی یو شعار وه، خو د افغانستان او پاکستان له لارې ازبکستان ته د لومړۍ سوداګریزې جوپې لیږد، په افغانستان کې د امنیت په راتګ او په اوسني نظام کې د یوه ژمن ټیم په شتون سره دا خوشبیني شته چې افغانستان به د سیمې د سترو پروژو په تطبیق کې بریالی شي."
 
ښاغلي عطايي زیاته کړه "که غواړو چې د افغانستان له ستراتیژیک او جغرافيايي موقعیت څخه په اغېزمنه توګه ګټه پورته کړو، د معیاري سړکونو جوړول، د تیر له سیستم څخه زیاته ګټه اخیستنه او په سیمه کې د ټرانسپورټي شرکتونو د معیاري کولو په څېر یو لړ ګامونه پورته کړو."

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د مدیره پلاوي د دارلانشاء رئیس ښاغلي خان محمد سرفراز باز او د مدیره پلاوي مالي رئیس ښاغلي شیرین آغا سخي د یو شمیر حکومتي ادارو قراردادیانو او سوداګرو سره د لیدنې په ترڅ کې، د دوی د شتو ستونزو په اړه خبرې اترې وکړې.
 
په دې لیدنه کې، هغو سوداګرو او قرارداديانو چې د لوژستيکي او خوراکي توکو په برخو کې يې له بېلابېلو دولتي ادارو سره قراردادونه کړي او پيسې يې له اړوندو ادار سره پاتې دي، د پيسو د نه ترلاسه کولو ستونزه يې په بانکونو کې د يادو شرکتونو د امنيت د تضمين له امله د قرارداد له بشپړېدو وروسته اوهمدارنګه د سرته رسیدلو قراردادونو د مالیې د معافیت پر ستونزو خبرې وکړې او د حل په برخه کې يي د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د همکارۍ غوښتنه وکړه.
 
ښاغلي مهمند سوداګرو او قراردادیانو ته د ښه راغلاست ویلو او د هغوی د ستونزواورېدو وروسته، اتاق د سوداګرو ګډ کور وباله او ژمنه يي وکړه چې د دوی ستونزې به د اسلامي امارت له اړوندو سره شریکې او د له منځه وړلو په برخه کې به يي خپلې هیڅ ډول مرستې ونه سپموي.
 
ښاغلي خان محمد سرفراز باز د حکومتي ادارو له قراردادیانو او سوداګرو وغوښتل، چې خپلې مشخصې ستونزې او وړاندیزونه په لیکلي ډول د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق اړونده څانګې ته وسپاري، څو دغه اتاق وکولای شي له اړوندو دولتي ادارو سره د همغږۍ او همکارۍ په پایله کې ورته د حل لارې چارې ولټوي.

مقالات دیگر...