د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، داتاق د ټرانسپورټ کمېټې رئیس ښاغلي لطف الله امیني، د افکو اتحاديي رئیس ښاغلي محمد یوسف حلیم، د ماليي وزارت صلاحیت لرونکي استازي او د افغان ملي بیمې شرکت رئیس ښاغلي میوند فراهي د افغان ملي بیمې شرکت او افکو اتحاديي ترمنځ د تفاهملیک لاسلیک مراسمو کې ګډون درلود.
 
ښاغلي عطايي په اوسنیو شرایطو کې د بیمې ارزښت په اړه د خبرو کولو ترڅنګ، وویل "بیمه د خصوصي سکتور فعالیتونو پراختیا او سوداګریز ثبات په برخه کې اړین رول لوبوي."
 
ښاغلي عطايي د خپلو خبرو په جریان کې وویل چې اتاق به د خپلو غړیو ترمنځ د بیمې صنعت رایجولو او ترلاسه کولو لپاره خپلو هلو ځلو ته دوام ورکړي.
 
ښاغلي حلیم ددی تفاهملیک لاسلیک کیدو په برخه کې د اتاق هڅې وستایلې او د ټرانسپورټ په برخه کې د رامنځته کیدونکو پیښو تلافۍ لپاره يې د بیمې کول اړین او ارزښمن وبلل. نوموړي زیاته کړه "بیمه نه یواځې دا چې په اقتصادي او سوداګریزو راکړو ورکړو کې لوړتیا رامنځته کوي، بلکه د سوداګریزو توکو لیږدونکو یا باروړونکو مسؤلینو ته یو ډول ډاډ وربخښی.
 
ښاغلي امیني وویل "د ترسره شوو سروی ګانو پر بنسټ، د ټرانسپورټ سکتور کې ۱.۶ میلیارده ډالره پانګه اچونه شوې او په دی سکتور کې شاوخوا ۴۰۰ وګړي په کار بوخت دي او ټول باید بیمه شي."
 
ښاغلي فراهي د بیمې صنعت رایجولو په برخه کې د اتاق هڅې وستایلې او د اتاق عامل پلاوي څخه يې د بیمې صنعت لا پراخولو او غړیو شرکتونو هڅولو غوښتنه وکړه.
 
د اتاق عامل پلاوي ریاست په اړونده برخه کې د هرډول همکاریو ژمنه وکړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطایي د افغانستان لپاره د هندوستان سوداګریزې آتشې ښاغلي راجیش بدوله سره د لیدنې په ترڅ کې د هندوستان او افغانستان ترمنځ د سوداګریزو اړیکو په پراختیا او نږدې همکارۍ ټینګار وکړ.
 
ښاغلي عطايي د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق لرغوني تاریخ ته د اشارې کولو په لړ کې وویل "د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق د هېواد د خصوصي سکتور لپاره د یو لوی چت حیثیت لري."
 
ښاغلي عطايي په واګه، چابهار او په هغو هوايې دهلیزونو کې چې هندوستان ته ترې صادرات کیږي د شتو ستونزو په اړه د خبرو کولو ترڅنګ، افغان سوداګرو ته د اوږدمهاله ویزو اخیستو په برخه کې د سوداګریزې آتشې د لازمې همکارۍ غوښتنه وکړه.
 
ښاغلي عطایي د چابهار له امکاناتو څخه د پانګونې د پراختیا او ګټې اخیستنې هڅې ګړندۍ کولو لپاره د هند د سوداګرۍ پراختیا شورا (TPCI) سره د اتاق د اړیکو رامینځته کول یو ښه انتخاب وباله او د افغانستان د خصوصي سکتور چې په سر کې به يې اتاق ځای ولري د هندوستان د خصوصي سکتور او (TPCI) له غړو سره د یوه کنفرانس دایرولو غوښتنه وکړه.
 
نوموړي د صادراتو د زیاتوالي په موخه په هوايي دهلیزونو، نیوا شیوا او واګه بندرونو کې د کم لګښت غوښتنې کولو ترڅنګ، افغانستان ته د هندوستان د صادریدونکو توکو د سبسایډۍ وړاندیز وکړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي، د ملي تدارکاتو عمومي ادارې رئیس ښاغلي کبیر خان عیسی خیل، د مختلفو اتاقونو رئیسانو او استازو او د خصوصي سکتور د پنځوسو (۵۰) زیاتو مسؤلینو په هغه غونډه کې چې د ارګ په سلام خانه کې جوړه شوې وه، ګډون او په اجنډا کې د شاملو موضوعاتو په اړه يې د اتاق نظرونه مطرح کړل.
 
ښاغلي عطايي په خپلو خبرو کې د خصوصي شرکتونو سره د ملي تدارکاتو ادارې په قراردادونو کې ستونزو ته اشاره وکړه او د حلولو لپاره یې په لاندې ټکو ټینګار وکړ:
• د محرومیت موده راکمه کړی شي
• تړونونه باید په یوې واحدې سرچینې پورې محدود او سیالۍ ته کیښودل شي
• وروستيو پرمختګونو ته په ګوتو، کورنیو تولیداتو ته باید ډیر لومړیتوب ورکړل شي
• د شرکتونو تادیې باید د مالیې وزارت لخوا تادیه کړی شي، ځکه چې د قرارداديانو څخه ډیری پیسې په دولت باندی پاتی دي
• د محرومولو میکانیزم په اړه باید تجدید نظر وشي
• د تدارکاتي پروسو روڼتیا په موخه باید شفافیت لا ډیر شي
 
د مختلفو اتاقونو، خصوصي شرکتونو او ملي تدارکاتو ادارې استازو لخوا د مفصلو بحثونو وروسته، له ۵۰ څخه ډیر شرکتونه چې دمخه د تدارکاتو پروسې څخه محروم شوي و؛ د تدارکاتو ادارې د نوي مشرتابه د هڅو په پایله کې د تور لست څخه راووتل او تصویب یې ترلاسه کړ.
 
ښاغلي عیسی خیل د خصوصي سکتور سره په تړونونو او تدارکاتي پروسو کې د روڼتیا راوستو لپاره د خپلې هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق د پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د اتاق د عامل پلاوي سرپرست رئیس ښاغلي شفیق الله عطايي د ریل پټلۍ ادارې له مرستیال ښاغلي حشمت الله غفوري او د ګمرکاتو سیستمونو له رئیس ښاغلي مجیب الرحمن سره په ریل پټلۍ کې د شتو ننګونو او فرصتونو په اړه خبرې اترې وکړې.

ښاغلي محمد یونس مهمند په تیرو کلونو کې د ریل پټلۍ چارواکو کار وستایه او ټینګار یې وکړ چې په دې سکتور کې د لازمو آسانتیاوو رامنځته کول د افغانستان د اقتصادي وده لپاره خورا اغیزمن دي، نو سوداګر کولی شي خپل سوداګریز توکي په لږ لګښت انتقال یا صادر کړي.

ښاغلي مهمند همدارنګه وړاندیز وکړ چې د ملي او نړیوالو بار وړونکو شرکتونو سره مشورتي ناستې جوړې کړي تر څو د ایران له لارې د افغانستان د اورګاډي په کارولو سره  سوداګریز توکي انتقال وکړي. نوموړي زیاته کړه، چې لومړی باید د هرات، بولدک او دوبۍ بار وړلو شرکتونو له چارواکو سره د هغو ننګونو په اړه خبرې وشي چې د افغانستان د تبادلې په لاره کې د ریل لارې په برخه کې شتون لري.

د اتاق مدیره پلاوي پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي هم د ریل له لارې د افغانستان د صادراتو له لیږد څخه خوښي څرګنده کړه او په دې برخه کې یې د اړوندو څانګو د همکارۍ غوښتنه وکړه.
ښاغلي صافي زیاته کړه "د نوو آسانتیاوو رامینځته کولو لپاره باید یوه کړنلاره رامینځته شي ترڅو د هغو سوداګرو کارو اسانه کړی شي څوک چې غواړي له دې لارې لیږد وکړي. هغه د اسعارو او قیمتي فلزاتو وارداتو او صادراتو لپاره نوي مقررات او کړنلارو رامنځته کولو غوښتنه هم وکړه.


ښاغلي عطايي څلورو اصلونو چې عبارت دي له روڼتیا، آسانتیا، امکانات او سرعت څخه د اشارې کولو ترڅنګ، زیاته کړه "که چیرې انتقالات د ریل پټلۍ له لارې ددی څلورو اصلونو په اساس په داسې حال کې چې لګښت یې کم وي، اجرا شي، نو ډیر سوداګر لیواله دي چې له دی لارې خپل توکي ولیږدي او په دی پروسه کې به د پام وړ وده رامنځته شي.


ښاغلي عطايي د هغو توکو چې د ریل پټلۍ له لارې لیږدول کیږي د تعرفې په کمیدو د ټینګار کولو ترڅنګ، وویل "په بندرونو کې د آسانتیاوو رامنځته کولو، د ریل په هډو، او په تعرفو کې د کموالي راوستو په موخه باید د ایراني او نورو شریکانو سره دوامداره غونډې ترسره کړی شي."

ښاغلي غفوري وویل "د ایراني اورګاډي چارواکو او د خصوصي سکتور چارواکو سره خبرې د دې لامل شوې چې د ریل له لارې وړل شوي محصولاتو په تعرفو کې ۷۰ سلنه کموالی راشي." نوموړي د خپلو خبرو په جریان کې زیاته کړه سوداګر کولی شي له دې آسانتیاوو څخه په ګټې اخیستنې خپل سوداګریز توکي په بشپرړ ډاډ او دقت سره ولیږدوي.


ښاغلي غفوري همدارنګه زیاته کړه: "پریکړه شوې چې پټرولیم، سیمنټ او ټرانزیټي توکي باید د ریل له لارې ولیږدول شي او نور توکي په خپله خوښه د ریل له لارې ولیږدول شي."

د غونډې په پای کې په دی ټینګار وشو چې دوی به ډیر ژر د بار وړلو شرکتونو، د هرات ، بولدک، دوبۍ او د نفتي توکو له چارواکو سره یوه ناسته وکړي ترڅو سوداګریز توکي په کم لګښت ولیږدول شي. او همدارنګه، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق، ریل پټلۍ او ګمرکونو ترمنځ دی دری اړخیز تفاهملیک لاسلیک شي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق عمومي رئیس ښاغلي توکل احمدیار، د مدیره پلاوي سوداګریز مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د مدیر پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د ولسي جرګې غړي او ملي سوداګر ښاغلي غلام عباس ابراهیم زاده سره د اتاق د کنفرانسونو په تالار کې د لیدنې په ترڅ کې د خصوصي سکتور شتو ستونزو او ددی ستونزو په له منځه وړلو کې د ولسي جرګې همکارۍ په اړه خپل نظرونه سره تبادله کړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه پلاوي ښاغلي ابراهیم زاده ته د ښه راغلاست ویلو ترڅنګ، په دی سختو شرایطو کې د خصوصي سکتور فعالیتونو او د نوموړي سکتور په لاره کې د شته ننګونو په اړه خبرې وکړی او په دی ننګونو باندی د برلاسي کیدو په برخه کې يې د ولسي جرګې په همکارۍ ټینګار وکړ.

ښاغلي ابراهیم زاده د ولسي جرګې او خصوصي سکتور تر منځ نږدې همکارۍ په ځانګړې توګه د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق سره مهمه وبلله او د خصوصي سکتور د شته ننګونو په حل او د هغوی د فعالیتونو د ودې په برخه کې يې د هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مدیره پلاوي لومړي مرستیال ښاغلي محمد یونس مهمند، د اتاق سوداګریز مرستیال ښاغلي خیرالدین مایل احمدي، د اتاق د پانګه اچوونې مرستیال ښاغلي سلطان محمد صافي او د مدیره پلاوي غړي ښاغلي خان جان الکوزي د غالۍو اتحاديي له رئیس ښاغلي عظیم اسلم زاده، د کابل غالۍو تولیدوونکو او صادروونکو انجمن رئیس ښاغلي قربان علي جمشید زاده او ددی صنعت له یو شمیر نورو سوداګرو سره د لیدنې په ترڅ کې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق له خوا ماليي، صنعت او سوداګرۍ وزارتونو ته د شپږ فیصده تشویقي کڅوړې وړاندیز په اړه خبرې اترې وکړی.
 
ښاغلي مهمند لومړی ګډونوالو ته ښه راغلاست ووایه او ویې ویل: "د مالیې وزارت ته د غالۍ صنعت د ودې لپاره د سوداګرۍ او پانګونې اتاق لخوا وړاندیز شوی شپږ سلنه تشویقي بسته منظوره شوې او دا تشویقي کڅوړه کولی شي په بهر کې د غالۍ صادراتو په برخه کې لازمې آسانتیاوې رامینځته کړي.
 
ښاغلي مهمند د خپلو خبرو په دوام کې وویل چې د غالۍ ځینې سوداګر لاهم په پاکستان کې دي او دا چې حکومت باید هڅه وکړي د دوی لپاره دا اسانه کړي چې بیرته له پاکستان څخه افغانستان ته راستانه شي او په هیواد کې دننه خپل فعالیتونه پیل کړي.
 
ښاغلي خیرالدین مایل د غالۍ اوبدونکو څخه وغوښتل چې د تشویقي کڅوړې څخه د ګټې اخیستلو په موخه باید کمیسیون رامینځته کړي، او اتاق د دوی سره کار کوي ترڅو د غالیو صادرونکو لپاره د هڅونې بسته چې د مالیې وزارت له خوا ورته په نظر کې د ترلاسه کولو په برخه کې د ستونزو رامنځته کیدو مخه ونیسي.
 
ښاغلي صافي هیله څرګنده کړه چې د لا زیاتو آسانتیاوو رامنځته کولو لپاره باید هڅې وشي او دا چې د هیواد د سوداګرۍ او پانګونې اتاق به د غالیو صنعت ته وده ورکولو لپاره پدې برخه کې له صنعتکارانو سره نږدې کار او همکاري وکړي.
 
ښاغلي الکوزي وویل "حکومت باید د غالۍ صنعت د ودې لپاره کوټلي ګامونه پورته او مالیه باید ورته معاف کړي؛ ځکه چې دا صنعت د خلکو لپاره د کار فرصتونه پیداکوي. هغه زیاته کړه چې د پولي خدمتونو نه شتون د غالۍ اوبدونکو لپاره بله ننګونه ده کله چې بهر ته صادریږي، او دا چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې اتاق مشرتابه دنده لري ترڅو دا مسله ژر تر ژره د مرکزي بانک له چارواکو سره راپورته کړي او باید ورته پاملرنه وشي. ترڅو نور غالۍ اوبدونکي پدې برخه کې کوم شکایت ونه لري.
 
د غالیواتحادیي رئیس ښاغلي اسلم زاده د غالۍ سکتور په وړاندې ننګونو په اړه اندیښنه څرګنده او وی ویل چې د غالۍ پانګوالو هڅولو لپاره د ماليې وزارت لخوا د یو شمیر نورو بنسټونو په همکارۍ رامینځته شوې کړنلاره ښه کار نه کوي او باید بډایه شي. هغه وویل چې د غالۍ صنعت اوس د خپلو صادراتو ۷۵ سلنه له پاکستان څخه صادروي او پاکستان ډیره ګټه ترې ترلاسه کوي.
 
د غالیو سوداګر هم په دې باور دي چې د حکومت لخوا په هیواد کې د غالیو د سکتور ودې لپاره د زیاتو اسانتیاو په رامینځته کولو سره ، د غالیو جوړونکي به په افغانستان کې د غالۍ صنعت په برخه کې لا زیاته پانګونه وکړي.

مقالات دیگر...